Page 112 - kpi12821

แนวทางปรับปรุงกฏหมายเกี่ยวกับการยุบพรรคการเมือง

3. เหตุแห่งการยุบพรรคการเมือง

จุดอ่อนประการหนึ่งของรัฐธรรมนูญไวมาร์ (Weimar Constitution) คือ มิได้
64
กำหนดเกี่ยวกับการยุบเลิกพรรคการเมืองไว้ ส่งผลให้รัฐจะยุบเลิกพรรคการเมืองได้
ก็ต่อเมื่อพรรคการเมืองนั้นกระทำผิดกฎหมายอาญาโดยการใช้กำลังเข้ายึดอำนาจรัฐ
เท่านั้น อันเป็นช่องทางให้ระบอบเผด็จการซึ่งแฝงตัวในคราบพรรคการเมืองใช้
65
กระบวนการตามรัฐธรรมนูญ คือ การเลือกตั้งเป็นทางผ่านเข้าสู่กลไกอำนาจรัฐ จากนั้น
จึงใช้อำนาจรัฐทำลายระบอบประชาธิปไตยโดยยุบเลิกพรรคการเมืองอื่นๆ และลิดรอน
สิทธิเสรีภาพของปัจเจกชน จนสถาปนาระบอบเผด็จการได้สำเร็จ เฉกเช่นที่พรรคนาซี
(NSDAP – Nazi Party) ภายใต้การนำของอด๊อฟ ฮิตเล่อร์ (Adolf Hitler) เคยทำสำเร็จ
66
มาแล้วในช่วงก่อนสงครามโลกครั้งที่สอง ดังนั้น รัฐธรรมนูญเยอรมันฉบับปัจจุบัน
67
จึงกำหนดเหตุแห่งการยุบพรรคการเมืองไว้อย่างชัดแจ้งในมาตรา 21 (2) โดยมี
รายละเอียดต่อไปนี้
64 Donald P. Kommers, เรื่องเดิม, น. 218; อย่างไรก็ดี มีผู้โต้แย้งว่า ที่จริงแล้ว รัฐธรรมนูญไวมาร์มี
บทบัญญัติว่าด้วยอำนาจของประธานาธิบดีในกรณีฉุกเฉินซึ่งอาจนำมาใช้เพื่อควบคุมหรือแม้แต่ยุบเลิก
0 พรรคการเมืองได้ โปรดดู Dan Gordon, เรื่องเดิม, น. 372 ในเชิงอรรถที่ 175; ปัญหาที่แท้จริงของรัฐธรรมนูญ
ไวมาร์ก็คือไม่อาจตอบสนองต่อภัยคุกคามระบอบรัฐธรรมนูญที่แฝงตัวมาในรูปแบบที่ชอบด้วยกระบวนการ
ประชาธิปไตยต่างหาก; John Finn, “Electoral Regimes and the Proscription of Anti-Democratic
Parties,” ใน David C. Rapoport และ Leonard Weinberg (ed.), The Democratic Experience and
Political Violence, (London: Frank Cass, 2001) น. 63.

65 บุญศรี มีวงศ์อุโฆษ, เรื่องเดิมเชิงอรรถที่ 20, น. 90; และ Thilo Rensmann, “Procedural Fairness
in a Militant Democracy: The “Uprising of the Decent” Fails Before the Federal Constitutional
Court,” GLJ, Vol. 4 Issue 11 (November, 2003), น. 1117.

66 บุญศรี มีวงศ์อุโฆษ, เรื่องเดิมเชิงอรรถที่ 20, น.55 – 56; อนึ่ง แท้ที่จริง พรรค Nazi ของฮิตเล่อร์เคยถูก
สั่งห้ามและยุบไปแล้วในหลายมลรัฐในช่วงปี ค.ศ. 1922 – 1923 โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ภายหลังความพยายาม
ก่อการรัฐประหารโดยกองกำลังนาซี เมื่อวันที่ 9 พฤศจิกายน 1923 และศาลก็ได้พิพากษาจำคุกฮิตเล่อร์ แต่
เนื่องจากรัฐสภาแห่งสหพันธ์ (Reichstag) ผ่านมติเมื่อวันที่ 24 กรกฎาคม ค.ศ. 1924 ให้ยกเลิกคำสั่งห้ามและยุบ
พรรคนาซี และต่อมามีการปล่อยตัวฮิตเล่อร์ ในเดือนธันวาคมของปีเดียวกัน พรรคนาซีและฮิตเล่อร์จึงกลับเข้าสู่
วงจรการเมืองอีกครั้ง โปรดดู David Jablonsky, The Nazi Party in Dissolution: Hitler and the
Verbotzeit 1923-1925, (Exeter: Frank Cass and Company, 1989), น.4, 7 – 10, และ 109.
67 มาตรา 21 (2) มีวัตถุประสงค์เพื่อป้องกันการกลับคืนมาของพรรคนาซีใหม่ โปรดดู Markus Thiel, เรื่อง
เดิม, น. 121; นอกจากนั้นผู้ร่างรัฐธรรมนูญยังมุ่งหมายให้มาตรานี้เป็นเครื่องมือสกัดกั้นการรุกรานของรัฐบาล
พรรคคอมมิวนิสต์ในเยอรมันตะวันออก โปรดดู Peter Niesen, “Anti-Extremism, Negative Republicanism,
Civic Society: Three Paradigms for Banning Political Parties - Part I,” GLJ, Vol. 3 No. 7 (July 2002),
น. 7; อย่างไรก็ดี มีผู้โต้แย้งว่า เนื้อความในมาตราดังกล่าวมีลักษณะไม่ชัดเจนเพียงพอ ส่งผลให้ศาลรัฐธรรมนูญ
ต้องวินิจฉัย “ทางการเมือง” มิใช่ “ทางตุลาการ (กฎหมาย)” ในการปรับใช้ตัวบทดังกล่าวต่อคดีเป็นการเฉพาะ
เจาะจง; Carl J. Schneider, เรื่องเดิม, น. 533.