Page 148 - b29259_Fulltext
P. 148
1. “พลเมือง” ในสังคมประชาธิปไตย
1.1 ความหมายทั่วไปของ “พลเมือง”
พลเมืองถือว่าเป็นปัจจัยประการหนึ่งซึ่งเป็นรากฐานสำาคัญใน
การสร้างสังคมประชาธิปไตย อย่างน้อยที่สุด จะเห็นได้จากช่วงการปฏิรูป
ประเทศของสังคมไทยในปัจจุบันที่ให้ความสำาคัญกับประเด็นของพลเมือง
ในฐานะที่เป็นกลไกสำาหรับการขับเคลื่อนกระบวนการทางเมืองทั้งในระดับ
ชาติและระดับท้องถิ่น อย่างไรก็ตาม เมื่อพิจารณาตามรากศัพท์คำาว่า
“พลเมือง” เกิดจากคำาสองคำาคือ คำาว่า “พละ” อันหมายถึง “กำาลัง”
กับคำาว่า “เมือง” อันหมายถึง “สังคม” หรือ “ประเทศชาติ” ดังนั้น
ในแง่นี้ คำาว่า “พลเมือง” จึงมีความหมายว่า “กำาลังของประเทศ” นั่นเอง
ในขณะเดียวกัน เมื่อพิจารณาถึงระบอบการปกครองแบบประชาธิปไตย
แล้ว คำาว่าพลเมืองจะหมายถึงบุคคลซึ่งมี “บทบาทหน้าที่” ต่อสังคม
ส่วนร่วมและประเทศชาติที่ตนสังกัดอยู่
1.2 “พลเมือง” และพัฒนาการทางประวัติศาสตร์
คำาว่าพลเมืองนั้นแม้จะถูกใช้อย่างแพร่หลายในสังคมปัจจุบัน
แต่เมื่อทบทวนที่มาที่ไปในทางประวัติศาสตร์พบว่า “พลเมือง” นั้นมี
ประวัติศาสตร์ที่ยาวนาน อย่างน้อยที่สุดได้เกิดขึ้นเมื่อประมาณ 2,000 ปี
ที่ผ่านมาในสมัยกรีกที่ประชาธิปไตยของนครรัฐเอเธนส์มีความรุ่งเรือง
อย่างไรก็ตาม จากบริบทของนครรัฐเอเธนส์ข้างต้นนั้นสะท้อนให้เห็นถึง
ประวัติศาสตร์ของแนวคิดพลเมืองและนัยยะที่สำาคัญ 4 ประการ คือ
190
190 ดูพัฒนาการทางประวัติศาสตร์โดยละเอียดจาก ธเนศวร์ เจริญเมือง, แนวคิด
ว่าด้วยความเป็นพลเมือง, (นนทบุรี: สถาบันพระปกเกล้า, 2548) หน้า 1-13.
148
