Page 31 - kpiebook65032
P. 31
30 ตัวชี้วัดหลักสำ�นึกรับผิดชอบ
จำกตำรำงกลไกส�ำนึกรับผิดชอบที่ยกมำจะเห็นได้ว่ำ
1. ส�ำนึกรับผิดชอบย่อมขึ้นกับโครงสร้ำงรัฐธรรมนูญของ
แต่ละประเทศ ในระบบรัฐสภำแบบอังกฤษ ที่ซึ่งอ�ำนำจของฝ่ำยบริหำร
และฝ่ำยนิติบัญญัติเชื่อมโยงกัน ท�ำให้สำยกำรบังคับบัญชำของรัฐมนตรี
ในคณะรัฐมนตรีมีอ�ำนำจสูง หน่วยงำนอื่นๆที่ขึ้นกับสำยกำรบังคับบัญชำนี้
ต้องรำยงำนและตอบค�ำถำม (มีส�ำนึกรับผิดชอบแบบสำยกำรบังคับบัญชำ)
ต่อรัฐมนตรีว่ำกำรกระทรวง ในขณะที่ในสหรัฐอเมริกำ กำรแบ่งแยก
อ�ำนำจท�ำให้เกิดกำรแบ่งแยกช่องทำงกำรท�ำงำนของส�ำนึกรับผิดชอบ
(ต่ำงจำกระบบรัฐสภำที่มีอยู่ช่องทำงเดียว) และยังมีกำรแบ่งส�ำนึก
รับผิดชอบระหว่ำงระดับของรัฐบำล (รัฐบำลกลำง มลรัฐและท้องถิ่น)
ที่มีควำมแตกต่ำงกัน ท�ำให้เป็นระบบที่ซับซ้อนกว่ำ
ในประเทศไทย ช่วงที่มีกำรปกครองเป็นประชำธิปไตยตำม
ระบบรัฐสภำ มีกฎหมำยรัฐธรรมนูญเป็นกฎหมำยสูงสุดของประเทศ
ในรัฐธรรมนูญตั้งแต่ฉบับปี พ.ศ. 2540 เป็นต้นมำ ได้ก�ำหนดให้มี
กำรตรวจสอบกำรใช้อ�ำนำจรัฐ จะเห็นว่ำในรัฐธรรมนูญได้ก�ำหนดให้มี
กลไกกำรตรวจสอบ (นพดล เฮงเจริญ, 2549) ดังนี้
• องค์กรศำล (ศำลรัฐธรรมนูญ, ศำลยุติธรรม, ศำลปกครอง,
ศำลฎีกำแผนกคดีอำญำของผู้ด�ำรงต�ำแหน่งทำงกำรเมือง)
• องค์กรอิสระ มีฐำนะเป็นองค์กรตำมรัฐธรรมนูญที่ใช้
อ�ำนำจตำมบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญและกฎหมำย
ประกอบรัฐธรรมนูญ อันเป็นกำรเสริมอ�ำนำจบริหำร
และอ�ำนำจตุลำกำร (ได้แก่ คณะกรรมกำรกำรเลือกตั้ง,
ผู้ตรวจกำรแผ่นดิน, คณะกรรมกำรสิทธิมนุษยชนแห่งชำติ,
