Page 31 - kpiebook66015

2) การอภิปรายไม่ไว้วางใจสามารถน าไปสู่การปรับคณะรัฐมนตรีหรือเปลี่ยนรัฐมนตรีใหม่ได้

ทั้งนี้ แม้ว่าในบางกรณี การเปิดอภิปรายไม่ไว้วางใจไม่สามารถท าให้นายกรัฐมนตรีพ้นจากต าแหน่ง หรืออาจไม่
สามารถน าไปสู่การยุบสภาได้ แต่ก็อาจน าไปสู่การปรับคณะรัฐมนตรี หรือเปลี่ยนรัฐมนตรีบางคนได้เพื่อรักษา
ภาพลักษณ์ของรัฐบาลหรือลดแรงกดดันจากรัฐสภา เช่น กรณีใน พ.ศ. 2551 มีการอภิปรายไม่ไว้วางใจรัฐบาล

ซึ่งน าโดยนายสมัคร สุนทรเวช และรัฐมนตรีอีก 7 คน แม้ว่าสุดท้ายผลการลงมติไม่ไว้วางใจ คือ รัฐมนตรี
ทั้งหมดได้รับความไว้วางใจ และไม่มีการยุบสภา แต่นายนพดล ปัทมะ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการ

41
ต่างประเทศในขณะนั้นได้ตัดสินใจลาออกจากต าแหน่ง โดยส่วนหนึ่งของเหตุผลในการลาออกนั้น เนื่องจาก
นายนพดล ปัทมะ ได้คะแนนความไว้วางใจน้อยกว่ารัฐมนตรีคนอื่น ๆ

นอกจากนี้ ยังมีกรณีที่รัฐบาลน าโดยนายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ และรัฐมนตรีอีก 5 คน ถูกเปิดอภิปราย
ไม่ไว้วางใจใน พ.ศ. 2553 และแม้ว่าสุดท้ายนายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ และรัฐมนตรีคนอื่นจะได้รับการลงมติ
ไว้วางใจ แต่ก็มีการปรับคณะรัฐมนตรีโดยน ารัฐมนตรีจากพรรคเพื่อแผ่นดินออก เนื่องจากสมาชิกสภาผู้แทน

ราษฎรของพรรคดังกล่าวได้ลงคะแนนไม่ไว้วางใจรัฐมนตรีจากพรรคภูมิใจไทยซึ่งเป็นพรรคร่วมรัฐบาลโดยมี
42
เหตุผลส าคัญคือรักษาเสถียรภาพของรัฐบาล

ดังนั้น จากที่กล่าวมาข้างต้นจะเห็นได้ว่า แม้ว่ากลไกการเปิดอภิปรายไม่ไว้วางใจในประเทศไทยจะ
ไม่เคยท าให้นายกรัฐมนตรีพ้นจากต าแหน่งโดยตรงได้มาก่อน แต่การเปิดอภิปรายไม่ไว้วางใจก็ส่งผลกระทบต่อ

การเมืองโดยเฉพาะอย่างยิ่งฝ่ายบริหาร โดยอาจท าให้เกิดการปรับคณะรัฐมนตรี หรืออาจน าไปสู่การยุบสภา
เนื่องจากถูกกดดันจากรัฐสภาและประชาชน

3.2.4 การก าหนดประเด็นเกี่ยวกับการควบคุมการบริหารราชการแผ่นดินโดยคณะกรรมาธิการ :
อ านาจในการแสวงหาข้อเท็จจริงของคณะกรรมาธิการ
ดังที่ได้กล่าวไปแล้วข้างต้น ในระบบรัฐสภานั้น นอกจากฝ่ายนิติบัญญัติจะมีอ านาจและหน้าที่ในการ

พิจารณาและการตรากฎหมายแล้ว อีกหนึ่งในอ านาจและหน้าที่ส าคัญของรัฐสภาก็คือการควบคุมการบริหาร
ราชการแผ่นดินของฝ่ายบริหาร (Control of Administration) ซึ่งได้แก่การมีส่วนในการเลือกผู้ด ารงต าแหน่ง

ทางการเมืองที่จะท าหน้าที่ในฝ่ายบริหาร และตรวจสอบการท างานของฝ่ายบริหาร และเพื่อให้การท าหน้าที่
ดังกล่าวของฝ่ายนิติบัญญัติเป็นไปได้ด้วยดี จึงจ าเป็นต้องมีการก าหนดให้ฝ่ายนิติบัญญัติมีอ านาจสอบสวนโดย

จ ากัดการสอบสวนอยู่ที่การท าหน้าที่ของฝ่ายนิติบัญญัติเท่านั้น และในเมื่อการท างานของสมาชิกรัฐสภามักจะ
อยู่ในรูปแบบของ “คณะกรรมาธิการ” ดังจะเห็นได้จากการตั้งคณะกรรมาธิการไม่ว่าจะเป็นคณะกรรมาธิการ

สามัญหรือคณะกรรมาธิการวิสามัญทั้งในสภาผู้แทนราษฎรและวุฒิสภา โดยคณะกรรมาธิการในสภานี้จะท า
หน้าที่แบ่งเบาภารกิจของรัฐสภาใหญ่ และเพื่อให้การท างานของคณะกรรมาธิการเป็นไปได้ด้วยดี จึงได้เกิดการ
สร้างเครื่องมือส าคัญทางกฎหมายเพื่อสนับสนุนการท างานของคณะกรรมาธิการ นั่นคือ การถ่ายโอนอ านาจใน

41 ประชาไท. นพดล ปัทมะ : ค าต่อค ากรณีปราสาทพระวิหารและการลาออก. สืบค้นเมื่อวันที่ 3 ตุลาคม 2564 จาก
https://prachatai.com/journal/2008/07/17330
42 ประชาไท. ผลลงมติ “ชวรัตน์-โสภณ” รมต. จากภูมิใจไทย เจอ ส.ส. พรรคร่วมโหวตสวนไม่ไว้วางใจ. สืบค้นเมื่อวันที่ 3 ตุลาคม
2564 จาก https://prachatai.com/journal/2010/06/29860

30