Page 80 - kpiebook62001

กลุ่มเป้าหมาย นโยบายสวัสดิการ

- เงินช่วยเหลือผู้เสียหายจากการค้ามนุษย์ จากกองทุนเพื่อการป้องกันและปราบปรามการค้า
มนุษย์
- เงินอุดหนุนค่าใช้จ่ายเพื่อช่วยเหลือชาวเขาด้านสังคมสงเคราะห์
- กองทุนยุติธรรมให้ค าปรึกษาด้านกฎหมายและกระบวนการยุติธรรม

- มาตรการลดภาระค่าครองชีพของประชาชนด้านการเดินทาง (ยกเลิกแล้วในปี พ.ศ. 2560)
- โครงการประกันสุขภาพภายใต้กองทุนประกันสังคม

- โครงการประกันสุขภาพถ้วนหน้า
ที่มา: ดัดแปลงจาก ศรพล ตุลยะเสถียร และคณะ (2560)

นโยบายสวัสดิการของประเทศไทยจัดแบ่งได้ตามลักษณะดังนี้ (1) สวัสดิการที่เน้นช่วยเหลือช่วยเฉพาะกลุ่ม

คนจนหรือการสงเคราะห์เฉพาะกลุ่มที่มีความยากล้าบาก (Poverty targeting) ซึ่งเริ่มปรากฏจากนโยบายการ

สงเคราะห์ครอบครัวในปี พ.ศ. 2499 (2) สวัสดิการแบบประกันสังคม (Social Security) เริ่มต้นในปี พ.ศ. 2515 ที่มี
การก่อตั้งกองทุนเงินทดแทน และกฎหมายประกันสังคมที่มีผลบังคับใช้ในปี พ.ศ. 2534 (3) สวัสดิการแบบถ้วนหน้า

(Universal) ซึ่งเริ่มมีนโยบายลักษณะดังกล่าวมากขึ้นหลังจากที่มีโครงการประกันสุขภาพถ้วนหน้าในปี พ.ศ. 2544

แม้ว่านโยบายสวัสดิการไทยมีลักษณะผสมผสานกันตามแต่ละช่วงเวลา หากพิจารณาจากจ านวนโครงการแล้ว
ส่วนใหญ่ก็มีลักษณะการสงเคราะห์แก่ประชาชนผู้ด้อยโอกาสและมีความเสี่ยงต่อการตกอยู่ภาวะยากล าบาก ถ้าใช้เกณฑ์

ในการแบ่งนโยบายสวัสดิการตามแบบของ ริชาร์ด เอ็ม ทิทมัสส์ ก็จะตกอยู่ในประเภทสวัสดิการสังคมแบบชั่วคราว

บรรเทาปัญหา หรือเก็บตก (Residualism) หรือถ้าใช้เกณฑ์การแบ่งตามแนวคิดด้านเศรษฐศาสตร์ของ จอร์จ และ ไวล์
ดิ้ง ก็จะตกอยู่ในกลุ่มแนวคิดขวาใหม่ (The New Right) หรือแบบเสรีนิยมใหม่ (Neoliberalism) อย่างชัดเจน

พัฒนาการของสวัสดิการในประเทศไทยนั้น ส่วนใหญ่มีแรงผลักดันที่ไม่ได้มีฐานคิดในเรื่องสิทธิขั้นพื้นฐาน แต่

เป็นการจัดสรรจากภาครัฐให้ประชาชนโดยความสัมพันธ์ระหว่างผู้ให้และผู้รับเป็นแนวดิ่ง ใช้การวางแผนและจัดท า
นโยบายจากบนลงล่างตามแรงกระเพื่อมของสังคม ผลประโยชน์ทางการเมือง หรือทิศทางในการพัฒนาเศรษฐกิจใน

ประเทศเป็นหลัก เหตุการณ์ส าคัญที่ช่วยยืนยันข้อค้นพบนี้ได้แก่ การแสวงหาฐานอ านาจในสมัยจอมพล ป. อาจเป็น

ตัวเร่งให้ขยายระบบการศึกษาสู่คนหมู่มาก การลดแรงเสียดทานจากขบวนการชาวนาจากปัญหาความเหลื่อมล้ าระหว่าง
เขตเมืองและชนบทในสมัยของ ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช การบังคับใช้กฎหมายประกันสังคมเพื่อรองรับการลงทุนใน

โครงสร้างพื้นฐานสมัยพลเอกชาติชาย ชุณหะวัณ หรือแม้แต่นโยบายสวัสดิการหลาย ๆ โครงการที่เกิดขึ้นหลังจาก
รัฐบาลทักษิณ ชิณวัตร (รวมถึงรัฐบาลของอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ และยิ่งลักษณ์ ชินวัตรด้วย) พ.ศ. 2544 เป็นต้นมา ก็ถูก

วิพากย์วิจารณ์จากนักวิชาการว่ามีลักษณะประชานิยมที่หวังผลทางการเมือง

บัตรสวัสดิการแห่งรัฐก็มีลักษณะการช่วยเหลือไม่แตกต่างไปจากนโยบายในอดีตนัก เพียงแต่มีรูปแบบวิธีการที่
เปลี่ยนแปลงไปเนื่องจากเหตุปัจจัยและความพร้อมต่าง ๆ ที่กล่าวไว้ข้างต้น และมีฐานคิดมาแนวเสรีนิยมใหม่ในการจัด

สวัสดิการสังคมอย่างเห็นได้ชัด กล่าวคือ

71