Page 249 - kpiebook65020
P. 249
210
รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์
โครงการวิจัยเรื่อง “องค์ความรู้และเครื่องมือส าหรับการตรวจสอบความจ าเป็นในการตรากฎหมาย”
การรายงานเหตุผลความจ าเป็นที่ต้องตรากฎหมายและผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากกฎหมาย มีวัตถุประสงค์
เพื่อให้หน่วยงานได้ตรวจสอบและชี้แจงเหตุผลว่าเหตุใดการตรากฎหมายจึงมีความจ าเป็นและเป็นวิธีการ
แทรกแซงของรัฐที่เหมาะสมที่สุดในการแก้ปัญหา และวิเคราะห์และคาดการณ์ว่ามาตรการที่จะก าหนดในร่าง
กฎหมายนั้น จะท าให้เกิดผลกระทบอย่างไร ต่อผู้เกี่ยวข้องกลุ่มใดบ้าง และ ส่วนที่สอง เป็นการรายงานการ
ตรวจสอบเนื้อหาของร่างกฎหมาย เป็นการตรวจสอบเนื้อหาของร่างกฎหมาย โดยจะพิจารณาเหตุผลความ
จ าเป็นในการใช้ (1) ระบบอนุญาต (2) ระบบคณะกรรมการ (3) การก าหนดโทษอาญา (4) การก าหนดดุลพินิจ
ในการออกค าสั่งทางปกครองหรือด าเนินกิจการทางปกครอง โดยหน่วยงานที่ต้องการจะเสนอให้ใช้กลไก
ข้างต้นในการแก้ปัญหาตามที่ระบุในข้อ 1) ต้องพิจารณาไตร่ตรองถึงเหตุผลความจ าเป็นในการใช้มาตรการ
เหล่านี้ให้ถี่ถ้วนก่อน ว่าจะสามารถท าให้บรรลุวัตถุประสงค์ของกฎหมายที่ตั้งไว้ได้จริงหรือไม่
ในการศึกษาวิจัยส่วนที่สองนั้นเป็นการจัดท ากรณีศึกษา เพื่อน าไปใช้เป็นสื่อการเรียนการสอนส าหรับ
หลักสูตรวุฒิบัตรการวิเคราะห์การตรากฎหมายและการประเมินผลสัมฤทธิ์ของกฎหมายของ สถาบัน
พระปกเกล้า ทั้งนี้ คณะที่ปรึกษาได้รับการอนุเคราะห์ข้อมูลในส่วนนี้จากสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศ
ไทย (TDRI) ซึ่งได้ออกแบบข้อเท็จจริง ประเด็นปัญหา และการรายงานการวิเคราะห์ผลกระทบ ในประเด็น
“การปล่อยเช่าระยะสั้นผ่านแพลตฟอร์ม (short-term rental)” และได้น าไปใช้กับการอบรมเชิงปฏิบัติการ
(Workshop) ในหลักสูตรวุฒิบัตรการวิเคราะห์การตรากฎหมายและการประเมินผลสัมฤทธิ์ของกฎหมาย ของ
7
ส านักนวัตกรรมเพื่อประชาธิปไตย สถาบันพระปกเกล้า) โดยกรณีศึกษาดังกล่าวนี้ เป็นการเสนอสภาพปัญหา
เกี่ยวกับการเช่าที่พักระยะสั้นผ่านแพลตฟอร์ม (short-term accommodation platforms) เช่น Airbnb ใน
ประเทศไทย แนวทางการการวิเคราะห์ทางเลือกในการจัดการและควบคุมปัญหาดังกล่าวมิให้เกิดขึ้นและสร้าง
ผลกระทบต่อสังคมโดยรวม และขั้นตอนในการพิจารณาเพื่อเลือกแนวทางที่เหมาะสมในการก ากับดูแลการ
ปล่อยเช่าระยะสั้นผ่านแพลตฟอร์ม เพื่อเป็นตัวอย่างในการด าเนินการวิเคราะห์ผลกระทบในการออกกฎหมาย
ให้แก่ผู้เข้าร่วมอบรม
ส่วนสุดท้ายเป็นการจัดท าคู่มือส าหรับการตรวจสอบความจ าเป็นในการตรากฎหมายเพื่อใช้เป็นแนว
ปฏิบัติและข้อแนะน าส าหรับผู้ปฏิบัติงานในกระบวนการนิติบัญญัติ ส่วนราชการ และภาคประชาชนที่ต้องการ
จัดท าหรือปรับปรุงแก้ไขกฎหมาย และสามารถน าไปใช้ในหลักสูตรวุฒิบัตรการวิเคราะห์การตรากฎหมายและ
การประเมินผลสัมฤทธิ์ของกฎหมายของส านักนวัตกรรมเพื่อประชาธิปไตย สถาบันพระปกเกล้า โดยในคู่มือ
ดังกล่าว มีเนื้อหาที่ส าคัญ 3 ส่วน กล่าวคือ ส่วนที่ 1 แนวคิดและทฤษฎีในการตรวจสอบความจ าเป็นในการ
ตรากฎหมาย ส่วนที่ 2 หลักเกณฑ์ในการตรวจสอบความจ าเป็นในการตรากฎหมาย และส่วนที่ 3 กรณีศึกษา
และตัวอย่างการจัดท ารายงานการวิเคราะห์ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากกฎหมาย (การจัดท า Checklist)
การด าเนินการศึกษาวิจัยตามวัตถุประสงค์ของโครงการศึกษาวิจัย เรื่อง “องค์ความรู้และเครื่องมือ
ส าหรับการตรวจสอบความจ าเป็นในการตรากฎหมาย” ของคณะผู้วิจัย จะท าให้ส านักนวัตกรรมเพื่อ
ประชาธิปไตย สถาบันพระปกเกล้า มีองค์ความรู้ในเรื่องการตรวจสอบความจ าเป็นและวิเคราะห์ผลกระทบที่
อาจเกิดขึ้นจากกฎหมายที่ทันสมัย ครบถ้วน รอบด้าน และง่ายต่อการเข้าถึง มีกรณีศึกษาและสื่อการเรียนการ
7
สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย, เอกสารประกอบการประชุมเชิงปฏิบัติการ (Workshop) หลักสูตรวุฒิบัตรการ
วิเคราะห์การตรากฎหมายและการประเมินผลสัมฤทธิ์ของกฎหมาย ส านักนวัตกรรมเพื่อประชาธิปไตย สถาบันพระปกเกล้า,
(2563).
