Page 15 - kpiebook65032

14 ตัวชี้วัดหลักสำ�นึกรับผิดชอบ

ประเภทที่ 1 ต้องมีส�ำนึกรับผิดชอบต่อใครบ้ำง ซึ่งหน่วยงำน/

เจ้ำหน้ำที่รัฐตำมระบอบประชำธิปไตยจะต้องรับผิดชอบต่อหลำยหน่วยงำน
ตำมควำมสัมพันธ์ส�ำนึกรับผิดชอบที่หลำกหลำย ได้แก่

• ส�ำนึกรับผิดชอบทำงกำรเมือง (political accountability)
หน่วยงำนภำครัฐฝ่ำยบริหำรต้องมีควำมสัมพันธ์ส�ำนึกรับผิดชอบทำง
กำรเมือง ต่อตัวแทนที่มำจำกกำรเลือกตั้ง พรรคกำรเมือง ผู้ออกเสียง

เลือกตั้ง และสื่อ และยังรวมถึงกำรที่ฝ่ำยกำรเมืองที่ได้รับเลือกตั้งเข้ำมำ
ต้องมีส�ำนึกรับผิดชอบต่อประชำชนที่เลือกพวกเขำเข้ำมำด้วย

• ส�ำนึกรับผิดชอบตำมกรอบกฎหมำย (legal account-
ability) ได้แก่ ศำลและองค์กำรตรวจสอบภำยนอกที่ตั้งขึ้นตำมรัฐธรรมนูญ

เช่น ส�ำนักงำนคณะกรรมกำรป้องกันและปรำบปรำมกำรทุจริตแห่งชำติ
(ปปช.), ผู้ตรวจกำรแผ่นดินของรัฐสภำ, คณะกรรมกำรตรวจเงินแผ่นดิน
ฯลฯ

• ส�ำนึกรับผิดชอบของฝ่ำยบริหำร (administrative
accountability) เป็นหน่วยงำนตรวจสอบภำยในฝ่ำยบริหำรเอง เช่น

ผู้ตรวจสอบภำยใน

• ส�ำนึกรับผิดชอบทำงวิชำชีพ (professional account-
ability) ได้แก่ สมำคมวิชำชีพต่ำงๆที่ท�ำกำรตรวจสอบตำมมำตรฐำนวิชำชีพ

• ส�ำนึกรับผิดชอบทำงสังคม (social accountability)
เนื่องจำกควำมไม่ไว้วำงใจในระบบรำชกำร ในประเทศประชำธิปไตย

ส่วนใหญ่ ภำคประชำชนจะเข้ำมำมีบทบำทในกำรตรวจสอบกำรท�ำงำน
และกำรตัดสินใจของภำครัฐ ภำคประชำชนนี้อำจรวมถึงลูกค้ำขององค์กำร
ผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ประชำชน และภำคประชำสังคม เป็นต้น (ดูสถำบัน

พระปกเกล้ำ, 2545, น. 2-70 ถึง 2-73)