Page 17 - kpiebook65032
P. 17
16 ตัวชี้วัดหลักสำ�นึกรับผิดชอบ
• ส�ำนึกรับผิดชอบแบบปัจเจกบุคคล (individual account-
ability) ได้แก่กำรที่เจ้ำหน้ำที่ในฐำนะปัจเจกบุคคลต้องมีส�ำนึกรับผิดชอบ
ต่อผลกำรกระท�ำที่เกิดขึ้น ยกตัวอย่ำงเช่น ส�ำนึกรับผิดชอบแบบวิชำชีพ
ถ้ำหมอรักษำผิดพลำดย่อมต้องรับผลที่ตำมมำตำมมำตรฐำนวิชำชีพนั้น
ประการที่ 3 ประเด็นหรือเรื่องที่ต้องมีส�ำนึกรับผิดชอบ
ขึ้นกับว่ำเป็นส�ำนึกรับผิดชอบด้ำนใด เช่น ถ้ำเป็นส�ำนึกรับผิดชอบทำง
กฎหมำย (legal accountability) ประเด็นที่ต้องมีส�ำนึกรับผิดชอบจะเป็น
พฤติกรรมที่เกิดขึ้นในมิติของกฎหมำย ถ้ำเป็นส�ำนึกรับผิดชอบทำงวิชำชีพ
ก็จะดูถึงพฤติกรรมที่แสดงออกมำตำมมำตรฐำนวิชำชีพหรือไม่ เป็นต้น
นอกจำกนี้ประเด็นหรือเรื่องที่ต้องมีส�ำนึกรับผิดชอบยังครอบคลุมถึง
เรื่องกระบวนกำร วิธีกำรหรือแนวทำงปฏิบัติ (procedural) ตลอดจน
ผลผลิต (product) ของนโยบำยหรือกำรตัดสินใจที่ออกมำด้วย
ประการที่ 4 ท�ำไมต้องร่วมในกระบวนกำรส�ำนึกรับผิดชอบ
Bovens (2015, pp.15-16) ให้ค�ำตอบสองอย่ำง อย่ำงแรกคือ ถูกบังคับ
ให้ต้องเข้ำร่วม หรืออย่ำงที่สอง สมัครใจ ในเรื่องนี้เรำจะพบว่ำ มีกำรจัด
ลักษณะกระบวนกำรจัดท�ำส�ำนึกรับผิดชอบเรียงออกมำเป็น 3 ระดับ
(spectrum) ได้แก่
(1) ระดับแนวตั้ง ส�ำนึกรับผิดชอบระดับแนวตั้ง
ที่มีกำรบังคับใช้ มีกำรใช้อ�ำนำจตำมกรอบกฎหมำย เรียกว่ำ แบบ vertical
accountability เป็นสถำนกำรณ์เมื่อกระบวนกำรส�ำนึกรับผิดชอบ
ที่จัดท�ำขึ้นมีลักษณะเป็นทำงกำร ตำมสำยกำรบังคับบัญชำระหว่ำง
ผู้ต้องแสดงส�ำนึกรับผิดชอบและผู้รับมอบส�ำนึกรับผิดชอบ เช่น หน่วยงำน
