Page 56 - kpiebook65064
P. 56
6 โครงการสังเคราะห์ข้อเสนอ
เพื่อเสริมสร้างการอภิบาลระบบยา
เช่นเดียวกับในต่างประเทศที่ประสบปัญหาธรรมาภิบาลของระบบยาเช่นเดียวกัน ใน
กลุ่มประเทศกำลังพัฒนาได้ประสบปัญหาเรื่องความโปร่งใสของระบบยาในเกือบทุกระบบ จากการ
ประเมินขององค์การอนามัยโลก (WHO) ในกลุ่มประเทศกำลังพัฒนาเมื่อ ค.ศ. 2006
ได้แก่ ประเทศโบลิเวีย กัมพูชา อินโดนีเซีย มองโกเลีย และปาปัวนิวกินี เฉพาะด้านการ
ขึ้นทะเบียนตำรับยา (Registration) การส่งเสริมการขาย (Promotion) ระบบตรวจสอบ
(Inspection) การคัดเลือกยาจำเป็น (Selection) และการจัดซื้อยา (Procurement) จากการให้
ค่าคะแนนนความโปร่งใสระหว่าง 0-10 (0 คือค่าความโปร่งใสต่ำสุด ส่วน 10 คือค่าความโปร่งใส
สูงสุด) พบว่าในบางประเทศมีค่าความโปร่งใสในระบบอภิบาลยาบางด้านได้ไม่เกินครึ่ง เช่น
ประเทศปาปัวนิวกินีในเรื่องระบบตรวจสอบ (2.6 คะแนน) การส่งเสริมการขาย (1.7 คะแนน)
และการคัดเลือกยาจำเป็น (4.5 คะแนน) มองโกเลียและโบลิเวียในเรื่องการส่งเสริมการขาย (4.4
และ 4.7 คะแนน) ส่วนในประเทศกัมพูชากลับได้คะแนนเกินกึ่งหนึ่งในทุกมิติเพียงเล็กน้อยเท่านั้น
ซึ่งในทุกประเทศมีความเสี่ยงเรื่องความโปร่งใสและการมีส่วนได้ส่วนเสียในทุกขั้นตอน 5
จากปัญหาเรื่องธรรมาภิบาลด้านบริหารจัดการยานี้เอง ทำให้ในปัจจุบันมีการศึกษาและ
ประเมินธรรมาภิบาลระบบยาในภาพรวมอยู่บ้าง องค์การอนามัยโลกได้จัดทำคู่มือการประเมินและ
พัฒนาเครื่องมือเพื่อประเมินธรรมาภิบาลระบบยากับประเทศกลุ่มตัวอย่าง รวมไปถึงมีการ
จัดประชุมเชิงปฏิบัติการควบคู่กันอย่างต่อเนื่องในหลายประเทศ โดยการสำรวจข้อมูลกับกลุ่มผู้มี
ส่วนได้ส่วนเสียที่เกี่ยวข้องกับระบบอภิบาลยา อาทิ ข้าราชการที่เกี่ยวข้องภาคอุตสาหกรรม องค์กร
พัฒนาเอกชน องค์การระหว่างประเทศ สื่อมวลชน และอื่น ๆ ในแต่ละขั้นตอนของระบบอภิบาลยา
ของแต่ละประเทศ เพื่อเสริมสร้างความมีธรรมาภิบาลของระบบอภิบาลยา โดยให้ความสำคัญกับ
การปรับปรุงระบบอภิบาลยาในหลายมิติเพื่อให้เกิดความโปร่งใสในการปฏิบัติงานของหน่วยงาน
ที่เกี่ยวข้องต่างๆ และทำให้ระบบอภิบาลยาไม่เกิดช่องว่างเชิงนโยบายที่เอื้อต่อการสร้างผลประโยชน์
ทับซ้อน (Conflict of Interest - COI) 6
อย่างไรก็ตาม ถ้าพิจารณาตามองค์ประกอบของระบบอภิบาลยา (Pharmaceutical System)
ตามคำจำกัดความขององค์การอนามัยโลกเห็นได้ว่าระบบอภิบาลยามีความสำคัญและมีความ
ซับซ้อนในประเด็นการศึกษามาก โดยระบบอภิบาลยามีขั้นตอนและประเด็นการศึกษา อาทิ
การวิจัยและพัฒนายาใหม่หรือยาที่เป็นสารเคมีใหม่ การทดลองยาในมนุษย์ การจัดการด้านสิทธิ
บัตรยา การผลิตยาการขึ้นทะเบียนตำรับยา การจัดทำราคายาการออกใบอนุญาตผู้ประกอบวิชาชีพ
และสถานประกอบการ การคัดเลือกบัญชียาหลัก การจัดหายา การกระจายยา การตรวจตรา
7
สถานประกอบ การการสั่งยา การจ่ายยา การติดตามเฝ้าระวังยา และการส่งเสริมการขายยา
นอกจากนี้ ระบบอภิบาลยามีคุณลักษณะที่สอดคล้องกับแนวคิดระบบอภิบาล (Governance)
5 WHO. (2008). Measuring Transparency to improve good governance in the public pharmaceutical
sector: A comparative analysis of five country assessment studies. p. 9.
6 โปรดดูในบทที่ 2
7 WHO. (2009). A Framework for Good Governance in the Pharmaceutical Sector – GGM Model
Framework. p. 12.
บทที่ 1
สถาบันพระปกเกล้า
