Page 92 - kpi20756
P. 92
2 การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 21
ลดช่องว่างความเหลื่อมล้ำ สร้างคุณภาพประชาธิปไตย
1. การตรวจสอบและถ่วงดุลทางการเมืองที่ยังด้อยประสิทธิภาพนำไปสู่
การไม่มีเสถียรภาพ
ตลอดระยะเวลา 87 ปีที่ผ่านมา การเมืองการปกครองไทยระบบรัฐสภาประสบปัญหา
พื้นฐาน 4 เรื่อง คือ 1) ประสิทธิภาพหรือเสถียรภาพของรัฐบาล 2) เสถียรภาพทางการเมือง
3) ความชอบธรรมในการใช้อำนาจและความรับผิดชอบต่อประชาชน และ 4) ความเป็นพลเมือง
และการทำหน้าที่ทางการเมืองของประชาชน ที่ผ่านมาพอสรุปให้เห็นภาพรวมได้ว่า
ฝ่ายนิติบัญญัติยังไม่เข้มแข็ง เพราะสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรถูกครอบงำจากผู้บริหาร
พรรคการเมืองเพราะมีหนี้บุญคุณ การควบคุมการบริหารงานของฝ่ายบริหารไม่มีประสิทธิภาพ
เช่น การอภิปรายไม่ไว้วางใจ การยื่นญัตติ การตั้งกระทู้ถามกระบวนการนิติบัญญัติมีขั้นตอนมาก
และถูกละเลยทำให้มีความล่าช้า สมาชิกวุฒิสภาที่มาจากการแต่งตั้งมีความเกี่ยวข้องกับ
พรรคการเมืองที่เป็นแกนนำจัดตั้งรัฐบาล การควบคุมการปฏิบัติงานของฝ่ายบริหารไม่ได้รับ
ความสนใจจากสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร และความอ่อนแอของระบบผู้แทนกับการแทรกซ้อน
จากอิทธิพลนอกระบบ
ฝ่ายบริหารมักไม่มีเอกภาพเพราะเป็นรัฐบาลผสมมาจากหลายพรรคการเมืองทำให้ขาด
เสถียรภาพ ฝ่ายบริหารไม่ให้ความสนใจกับการควบคุมของฝ่ายนิติบัญญัติ รัฐบาลที่มีอิทธิพล
นอกระบบหนุนหลังทำให้ไม่ต้องรับผิดชอบต่อฝ่ายนิติบัญญัติอย่างจริงจัง ไม่มีพรรคการเมืองใด
พรรคการเมืองหนึ่งได้รับเลือกตั้งให้มีเสียงข้างมากในสภาพอที่จะจัดตั้งรัฐบาลพรรคเดียวได้ และ
การยุบสภาผู้แทนราษฎรไม่ได้เกิดจากความขัดแย้งระหว่างเสียงข้างมากในสภากับรัฐบาล หากแต่
เกิดจากความขัดแย้งภายในกลุ่มสมาชิกพรรคร่วมรัฐบาลกันเอง
ศาลรัฐธรรมนูญและองค์กรอิสระประสบวิกฤติความน่าเชื่อถือ เพราะการปฏิบัติงานไม่มี
อิสระแท้จริง มักถูกแทรกแซงตั้งแต่ขั้นการสรรหา การทำหน้าที่ยังไม่มีประสิทธิภาพ ไม่ได้ทำงาน
เชิงรุก บางครั้งมีคำถามในเรื่องความกล้าหาญทางจริยธรรม ความร่วมมือกันระหว่างองค์กรอิสระ
และระหว่างองค์กรอิสระกับศาลรัฐธรรมนูญมีค่อนข้างน้อย และต้นทุนทางสังคม ความไว้เนื้อเชื่อใจ
ของสังคมยังมีน้อย
สาเหตุสำคัญประการหนึ่งของปรากฏการณ์ดังกล่าว มาจากการออกแบบความสัมพันธ์
ระหว่างฝ่ายนิติบัญญัติและฝ่ายบริหารในรัฐธรรมนูญแต่ละฉบับที่ผ่านมา อาจมุ่งแก้ไขปัญหา
ทางการเมืองบางเรื่องหรือมุ่งกำหนดรูปแบบของการเมืองไปในทิศทางที่ผู้ร่างรัฐธรรมนูญต้องการ
เอกสารประกอบการสัมมนากลุ่มย่อยที่ 2 สอดคล้องกับบริบททางการเมือง เศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม และเทคโนโลยีของโลกและ
มากกว่าการวางหลักการมาตรการและกลไกพื้นฐานในระบบรัฐสภาที่เป็นประชาธิปไตยสากลและ
เปิดโอกาสให้ประชาชน กลุ่มคน พรรคการเมืองได้เรียนรู้และพัฒนา มีพลวัตรตามธรรมชาติ
ประเทศที่เปลี่ยนแปลงไปในแต่ละช่วงเวลา
