Page 11 - kpiebook62011
P. 11
“การเวนคืนอสังหาริมทรัพย์จะกระทำได้ก็แต่โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายเฉพาะ
เพื่อการสาธารณูปโภค หรือการอันจำเป็นในการป้องกันประเทศโดยตรง หรือการได้มาซึ่งทรัพยากรธรรมชาติ
และต้องชดใช้ค่าทำขวัญอันเป็นธรรมแก่เจ้าของตลอดจนผู้ทรงสิทธิตามที่ระบุไว้ในกฎหมายว่าด้วยการเวนคืน
อสังหาริมทรัพย์บรรดาที่ได้รับความเสียหายในการเวนคืนนั้นด้วย”
ทั้งนี้ กฎหมายว่าด้วยการเวนคืนที่อสังหาริมทรัพย์ที่ใช้อยู่ในขณะนั้นคือพระราชบัญญัติว่าด้วย
การเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ พ.ศ. 2477 นอกจากนี้ยังมีกฎหมายว่าด้วยการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์อื่นอีกหลาย
ฉบับ ซึ่งเป็นกฎหมายเฉพาะของแต่ละหน่วยงาน เช่น การเวนคืนที่ดินเพื่อสร้างทางหลวง จะใช้วิธีการตาม
บทบัญญัติแห่งพระราชบัญญัติทางหลวง พ.ศ. 2452
ต่อมา เมื่อเกิดการรัฐประหารในปี 2494 จึงได้มีการนำรัฐธรรมนูญฉบับปี พุทธศักราช 2475 มาแก้ไข
เพิ่มเติม ทั้งนี้ บทบัญญัติในประเด็นการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ปรากฏอยู่ในมาตรา 29 แห่งรัฐธรรมนูญแห่ง
ราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2475 แก้ไขเพิ่มเติม พุทธศักราช 2495 ดังนี้
“รัฐย่อมเคารพต่อกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินของเอกชน การโอนกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินของเอกชนมาเป็น
ของรัฐจะกระทำมิได้ เว้นแต่จำเป็นเพื่อการอันเป็นสาธารณูปโภค หรือการอันจำเป็นในการป้องกันประเทศ
โดยตรงหรือการได้มาซึ่งทรัพยากรธรรมชาติ หรือประโยชน์ของรัฐอย่างอื่น และต้องชดใช้ค่าทดแทนอันเป็น
ธรรมให้แก่เจ้าของ หรือผู้ทรงสิทธิบรรดาที่ได้รับความเสียหายในการโอนกรรมสิทธิ์นั้น”
ข้อสังเกตสำคัญเกี่ยวกับมาตรา 29 แห่งรัฐธรรมนูญฉบับนี้มีด้วยกัน 2 ประเด็น
ประเด็นแรก มาตรา 29 นี้มีเนื้อหาเช่นเดียวกันกับมาตรา 34 แห่งรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย
พุทธศักราช 2492 แต่ใช้คำว่า “การโอนกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินของเอกชนมาเป็นของรัฐ” แทนคำว่า
“เวนคืนอสังหาริมทรัพย์” เพราะต้องการเน้นให้เห็นว่าการโอนทรัพย์สินของเอกชนจะต้องโอนเป็นของรัฐ
เท่านั้น จะโอนเป็นของเอกชนหรือคนอื่นไม่ได้
ประเด็นที่สอง การแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญครั้งนี้ได้เพิ่มเหตุแห่งการเวนคืนอีกประการหนึ่ง คือ
“เพื่อประโยชน์ของรัฐอย่างอื่น” ซึ่งเป็นคำที่มีความหมายกว้าง และครอบคลุมกิจการทุกอย่างที่รัฐดำเนินการ
อย่างไรก็ตาม การใช้คำว่า “การโอนกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินของเอกชนมาเป็นของรัฐ” ถูกเปลี่ยนกลับ
ไปเป็นคำว่า “การเวนคืนอสังหาริมทรัพย์” ดังเดิมภายใต้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช
2511 ทั้งนี้ ภายใต้รัฐธรรมนูญฉบับต่อๆ มาจนกระทั่งในร่างรัฐธรรมนูญฉบับล่าสุด บทบัญญัติที่รับรองการใช้
อำนาจรัฐในการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ดังกล่าวเปลี่ยนไปเฉพาะเหตุแห่งการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์เท่านั้น
(โปรดดูตารางที่ 1)
พระราชบัญญัติว่าด้วยการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ พ.ศ. 2530
