Page 294 - kpi15476
P. 294
การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 15 293
บทนำ
“...การปกครองที่จะดีนั้น ยิ่งเป็นแบบรัฐสภาหรือแบบปาลิเมนต์ด้วยแล้ว ถ้าจะดี
ได้ ก็ต้องอาศัยความดีของประชาชน ต้องอาศัยน้ำใจและนิสัยของประชาชนเป็นใหญ่
ถ้าประเทศใดมีประชาชนมีน้ำใจดี รู้จักวิธีการที่จะปกครองตนเองโดยแบบมีรัฐสภาจริงๆ
แล้ว การปกครองนั้นก็จะเป็นประโยชน์แก่ประเทศเป็นอันมาก...”
พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
ในวันงานประจำปีของวชิราวุธวิทยาลัย เมื่อวันที่ 12 พฤศจิกายน 2475
อภิรัฐมนตรีสภา (Supreme Council of State) เป็นสภาที่ปรึกษานโยบายและ
นิติบัญญัติของการแผ่นดินทั้งปวง ซึ่งพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงมีพระราช-
ประสงค์จัดตั้งขึ้นเพื่อให้เป็นสภาการแผ่นดินสูงสุดที่ซึ่งเจ้าหน้าที่ที่สำคัญที่สุดของรัฐประชุมเพื่อ
ตัดสินใจร่วมกันในการบริหาราชการแผ่นดินของรัฐ อภิรัฐมนตรีสภาจึงได้รับการสถาปนาเมื่อวันที่
28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 นับเป็นมรดกการปกครองธรรมราชาของพระบาทสมเด็จ
พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวในสมัยสมบูรณาญาสิทธิราชย์ ซึ่งได้จุดประกายให้ผู้เขียนทำการวิจัยฟื้นฟู
มรดกการปกครองนี้ เพื่อสร้างนวัตกรรมสภาอภิรัฐมนตรีให้เป็นกลไกปฏิรูปประชาธิปไตยไทย
ภายใต้กรอบร่างรัฐธรรมนูญฉบับธรรมาธิปไตย คือ เป็นสภาการแผ่นดินสูงสุด ที่ใช้อำนาจ
รัฏฐาภิบาล ซึ่งเป็นอำนาจอธิปไตยฝ่ายที่สี่เพื่อตรวจสอบถ่วงดุลการใช้อำนาจอธิปไตยสามฝ่าย
เดิมคือ อำนาจนิติบัญญัติ อำนาจบริหาร และอำนาจตุลาการ ตามหลักการแบ่งแยกอำนาจดั้งเดิม
1. มรดกการปกครองธรรมราชาจากอภิรัฐมนตรีสภาในสมัย
สมบูรณาญาสิทธิราชย์
1.1 การจัดตั้งอภิรัฐมนตรีสภาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
ภายหลังจากที่เสด็จขึ้นครองราชย์ได้เพียง 2 วัน พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
รัชกาลที่ 7 ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดตั้งอภิรัฐมนตรีสภาขึ้นเมื่อวันเสาร์ที่ 28
พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 โดยมีกระแสพระราชดำรัสสถาปนาอภิรัฐมนตรีสภา ดังต่อไปนี้
“ขอขอบพระทัยและขอบใจท่านทั้งหลายผู้เปนองคมนตรีที่ได้กระทำสัตยสัญญารับจะ
ปฏิบัติหน้าที่ด้วยความซื่อตรงจงรักภักดีต่อตัวเรา
ตั้งแต่เราได้รับราชสมบัติสืบสันตติวงศ์แห่งสมเด็จพระบุรพมหาราชเจ้า ซึ่งได้ทรง
ปกครองป้องกันและทำนุบำรุงสยามประเทศอันเปนที่รักของเราทั้งหลายให้มีความเจริญ
รุ่งเรืองสืบมาช้านาน เราก็รู้สึกความรับผิดชอบในส่วนเรา ซึ่งจะต้องพยายามปกครองสยาม
ประเทศกับทั้งประชาชนทั้งหลายให้ร่มเย็นเปนสันติสุข และให้บ้านเมืองมีความเจริญ เอกสารประกอบการประชุมกลุ่มย่อย
รุ่งเรืองโดยเต็มความสามารถของเราที่จะพึงกระทำได้ทุกอย่างทุกประการต่อไปจนสุดกำลัง
