Page 530 - kpi17968

519

การต าม “หลักนิติธรรม”

ย าล นประ ั ก หรั มริกา ปร ยบ ยบ

กับประ ไ ย

บ น

วิวัฒนาการแนวคิดหลักนิติธรรม (The Rule of Law) เริ่มต้นจาก

หลักพื้นฐานตามระบบกฎหมายจารีตประเพณีของอังกฤษ (Common Law)
ที่ยอมรับคำพิพากษาของศาลว่ามีค่าบังคับเป็นกฎหมาย (Judge make law)
นอกเหนือจากกฎหมายซึ่งตราโดยรัฐสภา หลักนิติธรรมพัฒนามาจากความ

พยายามจำกัดอำนาจของกษัตริย์ และรับรองสิทธิเสรีภาพส่วนบุคคลในอังกฤษที่
ปรากฏหลักฐานในยุคกลาง สมัยพระเจ้าจอห์น คือ มหากฎบัตร (Magna Carta)
และพัฒนาเรื่อยมาจนถึงศตวรรษที่ 17 ซึ่งกษัตริย์และรัฐสภาช่วงชิงอำนาจ

ระหว่างกัน สิ่งบ่งชี้ถึงอำนาจรัฐสภาคือการตราฎหมาย ส่วนฝ่ายตุลาการได้มี
คำพิพากษาที่มีลักษณะเป็นการจำกัดหรือคานอำนาจในการตรากฎหมายไว้
โดยศาลเห็นว่าไม่ว่ากษัตริย์หรือรัฐสภาก็ดี ย่อมต้องตรากฎหมายภายใต้หลัก

นิติธรรมที่เป็นหลักพื้นฐานโดยธรรมชาติของกฎหมาย Common Law
ส่วนศาลก็ผูกพันที่ต้องใช้อำนาจตุลาการภายใต้หลักนิติธรรมเช่นกัน ปัจจุบัน
อังกฤษยอมรับหลักความมีอำนาจสูงสุดของรัฐสภา (Supremacy of the

Parliament) ซึ่งใช้อำนาจนิติบัญญัติในการตรากฎหมาย แต่การตรากฎหมายนั้น
ต้องตั้งอยู่บนพื้นฐานของหลักนิติธรรม เพื่อจำกัดอำนาจของรัฐสภาในการตรา
กฎหมายภายใต้หลักนิติธรรม คือ ความคาดหมายได้ของการกระทำของรัฐ

ความชัดเจนของกฎหมาย ความเป็นกฎเกณฑ์ทั่วไปของกฎหมาย ความมั่นคงของ
กฎหมายในการบังคับใช้กฎหมายโดยเสมอภาคและปฏิบัติได้ สิทธิเสรีภาพของ
บุคคลต้องได้รับการคุ้มครอง ความเป็นอิสระของระบบศาลที่เข้มแข็ง การเคารพ

ในหลักความยุติธรรมตามธรรมชาติ ตลอดจนความสะดวกในการเข้าถึง
กระบวนการยุติธรรม

บทความที่ผานการพิจารณา