Page 531 - kpi17968

520

ินิ ัย การป ิบัติหน า กร า รั ตามหลักนิติธรรม

นประ ั ก

หลักนิติธรรม (Rule of law) เป็นแนวความคิดของหลักกฎหมายทั่วไป

ที่นักกฎหมายรัฐธรรมนูญ เช่น อัลเบิร์ต เวนน์ ไดซี่ (Albert Venn Dicey)
โจเซฟ ราซ (Joseph Raz) เฟรดริช ฮาเย็ค (Friedrich Hayek) เทรโวร์ อัลเลน
(Trevor Allan) ได้พัฒนาขึ้นเป็นหลักธรรมาภิบาลรัฐธรรมนูญในการปกครอง

ระบอบประชาธิปไตยของประเทศอังกฤษ ซึ่งหลักนิติธรรมมุ่งเน้นการสร้างรัฐบาล
ที่ปกครองโดยใช้กฎหมาย (Legal government) เพื่อรักษากฎหมายและความ
สงบระเบียบร้อย (Law and order) ของสังคม และไม่ให้เกิดสถานการณ์

อนาธิปไตย (Anarchy) ในระบอบประชาธิปไตย โดยสร้างสมดุลระหว่างการใช้
อำนาจรัฐที่ไม่ไปละเมิดหรือกระทบกับสิทธิเสรีภาพของประชาชนที่เป็นปัจเจกชน
ในสังคมประชาธิปไตย (Bradley & Ewing, 2011, p. 95) ซึ่งไดซี่ ได้สรุป

องค์ประกอบของหลักนิติธรรมไว้ 3 ประการ (Dicey, 1959, p. 54) คือ
(1) ความเหนือกว่าของกฎหมายธรรมดาในการต้านอิทธิพลของการใช้อำนาจตาม
อำเภอใจของผู้ปกครอง (Predominance of regular law as opposed to the

influence of arbitrary power) (2) บุคคลทุกคนย่อมมีความเสมอภาคตาม
กฎหมาย (Equality before law) และ (3) กฎหมายรัฐธรรมนูญมิใช่บ่อเกิดที่มา
แต่เป็นผลของสิทธิปัจเจกชน (Law of the constitution are not the source

but the consequence of the rights of individuals)

1.1 คำวินิจฉัยคดีของศาลอังกฤษเกี่ยวกับแนวความคิดทั่วไปของหลัก
นิติธรรม

ในบริบททางประวัติพัฒนาการประชาธิปไตยระบบรัฐสภา
(Westminster parliamentary system) ซึ่งยึดหลักความมีอำนาจสูงสุดของ

รัฐสภา (Supremacy of the Parliament) ดังกล่าวข้างต้น ศาลอังกฤษจึงมีการ
พัฒนาหลักนิติธรรมของศาลในการพิจารณาพิพากษาตัดสินในสถานการณ์เฉพาะ

แห่งคดีที่เกิดขึ้นจริงในประเทศอังกฤษเพื่อตรวจสอบและถ่วงดุลอำนาจนิติบัญญัติ
ของรัฐสภามิให้ออกกฎหมายใดๆ ตามอำเภอใจอันเป็นการขัดหรือแย้งต่อหลัก

บทความที่ผานการพิจารณา