Page 48 - kpi20686
P. 48
บทที่ 2
โครงสร้างองค์กรอิสระกับการสร้างประชาธิปไตยที่ตรวจสอบได้:
กรณีคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ
คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ หรือ คณะกรรมการ ป.ป.ช.
นับเป็นองค์กรตรวจสอบอิสระที่ถูกก าหนดขึ้น เพื่อให้เป็นส่วนหนึ่งของระบบการตรวจสอบการใช้
อ านาจรัฐที่มีกลไกและหรือมาตรการอื่น ๆ อีกหลากหลายประการ และก าหนดให้เชื่อมโยงการท างาน
กับกลไกการตรวจสอบอื่น ๆ ทั้งที่เป็นองค์กรตรวจสอบอิสระด้วยกันเอง การตรวจสอบและถอดถอน
บุคคลออกจากต าแหน่ง รวมไปถึงการตรวจสอบด้วยกระบวนการยุติธรรมที่มีคณะกรรมการ ป.ป.ช.
ด าเนินการไต่สวนข้อเท็จจริงและสรุปรายงานความเห็นเพื่อการวินิจฉัยชี้ขาด โดยองค์กรที่มีอ านาจ
ตามที่รัฐธรรมนูญและกฎหมายก าหนด
พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ.
2542 ก าหนด โครงสร้าง องค์ประกอบ และกระบวนการสรรหาและแต่งตั้ง รวมถึงอ านาจหน้าที่ของ
คณะกรรมการ ป.ป.ช. เพื่อก าหนดรายละเอียดตามที่รัฐธรรมนูญก าหนด และต่อมามีการแก้ไข
เพิ่มเติมพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2542
พ.ศ. 2550 ในส่วนที่เกี่ยวกับอ านาจของคณะกรรมการ ป.ป.ช. ในการพิจารณาและหยิบยกเรื่องขึ้น
เพื่อด าเนินการไต่สวนข้อเท็จจริงกรณีมีเหตุอันควรสงสัยว่า ผู้ด ารงต าแหน่งนายกรัฐมนตรี รัฐมนตรี
สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สมาชิกวุฒิสภา หรือข้าราชการการเมืองอื่นร่ ารวยผิดปกติ กระท าความผิด
ต่อต าแหน่งหน้าที่ราชการตามประมวลกฎหมายอาญา หรือกระท าความผิด ต่อต าแหน่งหน้าที่หรือ
ทุจริตต่อหน้าที่ตามกฎหมายอื่น
ในช่วงระยะเวลา 9 ปี ของการบังคับใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช
2540 การแสดงบทบาทอ านาจหน้าที่ของคณะกรรมการ ป.ป.ช. มีทั้งที่ประสบผลส าเร็จตาม
เจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญ และยังคงมีปัญหาอุปสรรคหรือข้อจ ากัดต่าง ๆ ที่ท าให้ไม่บรรลุผลสัมฤทธิ์
ตามเจตนารมณ์ได้ โดยที่บางส่วนมีสาเหตุมาจากระบบที่ออกแบบโดยรัฐธรรมนูญ และกฎหมายเอง
และมีบางส่วนที่เกิดจากการปฏิบัติหรือสภาวะแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไปของสังคม
อย่างไรก็ตาม กลไกการตรวจสอบการใช้อ านาจรัฐโดยคณะกรรมการ ป.ป.ช. นับว่ามี
ประโยชน์ต่อสังคมไทย ท าให้ระบบการตรวจสอบการใช้อ านาจรัฐมีประสิทธิภาพประสิทธิผลมากยิ่ง
กว่าในอดีตก่อนมีการปฏิรูปการเมืองปี พ.ศ. 2540 ซึ่งคณะกรรมการ ป.ป.ช. เป็นกลไกส าคัญที่ท าให้มี
การตรวจสอบและลงโทษผู้ด ารงต าแหน่งทางการเมืองและเจ้าหน้าที่ของรัฐ กรณีมีการทุจริตต่อหน้าที่
การกระท าความผิดต่อต าแหน่งหน้าที่ราชการ หรือความผิดต่อต าแหน่งหน้าที่ในการยุติธรรม หรือ
กรณีร่ ารวยผิดปกติ แม้ว่าบุคคลดังกล่าวจะด ารงต าแหน่งถึงนายกรัฐมนตรี รัฐมนตรี
สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สมาชิกวุฒิสภา รวมไปถึงผู้ด ารงต าแหน่งทางการเมืองอื่น ๆ ทั้งระดับชาติ
และในระดับท้องถิ่น ข้าราชการทุกระดับหรือผู้ร่วมในการกระท าความผิดด้วย
