Page 109 - kpi20756

การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 21 10
ลดช่องว่างความเหลื่อมล้ำ สร้างคุณภาพประชาธิปไตย

1. การได้มาซึ่งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อตาม

รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย

ในการปกครองระบบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์เป็นพระประมุข ประชาชนถือว่า
เป็นเจ้าของอำนาจอธิปไตยที่สำคัญในการปกครองประเทศ โดยการแสดงเจตจำนงผ่านการเลือกตั้ง

เลือกโดยเลือกผู้แทนของตนมาทำหน้าที่พัฒนาชาติบ้านเมือง ซึ่งกฎหมายรัฐธรรมนูญแต่ละฉบับ
ได้มีการบัญญัติถึงหลักเกณฑ์การได้มาซึ่งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่แตกต่างกัน โดยผู้เขียน

จะกล่าวถึงการได้มาซึ่งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อ ตามรัฐธรรมนูญแห่ง
ราชอาณาจักรไทยแต่ละฉบับที่สำคัญ ดังนี้

1.1) รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540

นับตั้งแต่การประกาศใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540
ประเทศไทยใช้ระบบการเลือกตั้งแบบผสมในการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร เป็นระบบ
การเลือกตั้งแบบคู่ขนานระหว่างการเลือกตั้งแบบแบ่งเขตและแบบเป็นสัดส่วน การจัดสรรที่นั่ง

ของผู้สมัครในระบบเขตเลือกตั้งและระบบเป็นสัดส่วนจากบัญชีรายชื่อของพรรคเป็นอิสระจากกัน
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 ได้กำหนดให้สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร

มาจากการเลือกตั้ง มีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร จำนวนทั้งสิ้น 500 คน ได้แก่ สมาชิกสภา
ผู้แทนราษฎรแบบแบ่งเขต จำนวน 400 คน และสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อ
จำนวน 100 คน โดยพรรคการเมืองจัดทำบัญชีรายชื่อพรรคละ 1 บัญชี และให้ถือประเทศไทย
5
เป็นเขตเลือกตั้งโดยผู้สมัครรับเลือกตั้งจะต้องไม่เกินหนึ่งร้อยคน โดยบัญชีรายชื่อของแต่ละ
พรรคการเมืองต้องมาจากผู้สมัครรับเลือกตั้งจากภูมิภาคต่างๆ อย่างเป็นธรรม และต้องไม่ซ้ำกับ

รายชื่อในบัญชีที่พรรคการเมืองอื่นจัดทำขึ้นและไม่ซ้ำกับรายชื่อของผู้สมัครรับเลือกตั้งแบบ
6
แบ่งเขตเลือกตั้งโดยจัดทำรายชื่อเรียงตามลำดับหมายเลข

ในการเลือกตั้งตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 นั้น
กำหนดให้ผู้ใช้สิทธิเลือกตั้งสามารถแสดงเจตจำนงในการเลือกตั้งโดยใช้บัตรเลือกตั้ง 2 ใบ ได้แก่
การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบแบ่งเขต จำนวน 400 คน เป็นการเลือกตั้งระบบเสียง

ข้างมาก ผู้มีสิทธิเลือกตั้งสามารถลงคะแนนเสียงเลือกผู้สมัครได้ 1 คนต่อ 1 เขต โดยผู้ที่ได้
คะแนนสูงสุดเป็นผู้ได้รับการเลือกตั้ง และการเลือกสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อ
7
มีจำนวน 100 คน โดยใช้ประเทศเป็นเขตเลือกตั้ง กล่าวคือ ผู้มีสิทธิเลือกตั้งสามารถลงคะแนน
เสียงเลือกได้ 1 พรรคการเมือง โดยมีวิธีการคำนวณสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อ
เบื้องต้น โดยการกำหนดคะแนนขั้นต่ำในการกำหนดสัดส่วนจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบ

5 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 มาตรา 98
6 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 มาตรา 99
7 รังสรรค์ ธนะพรพันธ์. ข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2475-2540. เอกสารประกอบการสัมมนากลุ่มย่อยที่ 2
โครงการเมธีวิจัยอาวุโส สกว., เศรษฐศาสตร์รัฐธรรมนูญ, สำนักงานกองทุนสนับสนุนงานวิจัย, หน้า 4