Page 250 - kpi20756

2 0 การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 21
ลดช่องว่างความเหลื่อมล้ำ สร้างคุณภาพประชาธิปไตย

1. บทนำ

มนุษย์เป็นสัตว์สังคมที่มาอาศัยอยู่รวมกันมายาวนาน ในปัจจุบันนั้นการอยู่ร่วมกันของคนมี

ความหนาแน่นสูงขึ้น อันเนื่องมาจากจำนวนประชากรเองที่เพิ่มสูงขึ้น ทั้งคนในประเทศที่อยู่ใน
พื้นที่มาอย่างยาวนาน หรือการย้ายถิ่นฐานด้วยเหตุผลทางเศรษฐกิจต่างๆ หรือแม้แต่การอพยพ
ย้ายถิ่นฐานจากชาวต่างประเทศมาอยู่อาศัย สภาพของเมืองในปัจจุบันมีแนวโน้มจะขยายตัวมากขึ้น

อันเนื่องมาจากการเปลี่ยนแปลงเทคโนโลยีและนวัตกรรมต่างๆ ที่นับวันจะทวีความรวดเร็วมากขึ้น
อย่างต่อเนื่อง ประเทศก้าวสู่การเป็นสังคมเมืองนับตั้งแต่มีการประกาศใช้แผนพัฒนาเศรษฐกิจ

แห่งชาติฉบับแรก ในช่วงจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ เป็นนายกรัฐมนตรี (เกวลี เพชรศรีชาติ, 2560)
ดังจะเห็นได้จากความพยายามวางแนวทางการพัฒนาประเทศมุ่งเน้นมิติการพัฒนาเชิงเศรษฐกิจ
เป็นสำคัญ ทั้งการสร้างสาธารณูปโภคและการส่งเสริมการลงทุน การค้าจากต่างประเทศ รวมถึง

มีความพยายามขยายการพัฒนาประเทศให้ทันสมัยเหมือนดังแนวคิดของประเทศตะวันตกสู่
จังหวัดหัวเมืองใหม่ตามภูมิภาคต่าง ๆ ซึ่งในอีกมิติหนึ่ง ก็เพื่อเสริมสร้างความอยู่ดีกินดีของ

ประชาชน มิให้ไปฝักใฝ่กับแนวคิดคอมมิวนิสต์นั่นเอง

จากการพิจารณารายงานการคาดการณ์การเติบโตของเมืองในปี 2561 (World Urbanization

Prospects: The 2018 Revision) ขององค์การสหประชาชาติ (World Urbanization Prospects
2018 Revision, 2018) พบว่า ในปัจจุบันประชากรโลกกว่าร้อยละ 55 อาศัยอยู่ในเขตเมือง
ซึ่งเมื่อเทียบกับในปี พ.ศ. 2493 มีประชากรเพียงร้อยละ 30 เท่านั้น หากแต่แนวโน้มประชากร

จะเข้ามาอาศัยในเขตนี้มากขึ้นโดยเฉพาะอย่างยิ่งในปี พ.ศ.2593 มีคาดการณ์ว่าประชากรโลก
จะเพิ่มสูงถึงร้อยละ 68

ประชากรในโลกนี้อยู่อาศัยในเขตเมืองมากขึ้น ครึ่งหนึ่งของประชากรโลกจะอาศัยอยู่ใน

เขตเมืองในประเทศไทยก็เช่นกัน มีแนวโน้มว่าจำนวนเมืองและประชาชนที่อยู่ในเมืองจะเพิ่ม
มากขึ้น นอกจากกรุงเทพมหานครที่มีการขยายตัวของเมืองอย่างรวดเร็ว พื้นที่ที่เป็นเมืองหรือ
พื้นที่ในเขตเทศบาลมีการเพิ่มจำนวนขึ้น กล่าวคือ “ก่อนปี พ.ศ. 2542 ประเทศไทยมีเทศบาล

อยู่เพียง 134 แห่ง ในปี พ.ศ. 2542 รัฐบาลยกฐานะสุขาภิบาลขึ้นเป็นเทศบาล มีผลทำให้
เมืองไทยมีพื้นที่เป็นเมืองอยู่กว่า 2,441 แห่ง” (อรทัย ก๊กผล, 2559) และการเจริญเติบโตของ

พื้นที่เมืองอย่างต่อเนื่อง

ทั้งนี้ความเป็นเมืองส่งผลดีต่อการพัฒนาหลายประการ ทั้งทางเศรษฐกิจ สังคม และ

การเมือง กล่าวคือ เมืองเป็นแหล่งรวมของการจ้างแรงงาน เป็นตลาดรองรับสินค้า เมืองทำให้
เอกสารประกอบการสัมมนากลุ่มย่อยที่ 5 ขาดการวางแผนและบริหารจัดการที่มีประสิทธิภาพ ส่งผลให้เกิดปัญหาของเมืองต่างๆ อาทิ
ประชาชนได้รับความสะดวกสบายมีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น จากบริการและสิ่งอำนวยความสะดวก
อย่างไรก็ตามประสบการณ์การขยายตัวของเมืองในประเทศไทยที่ผ่านมาเป็นไปอย่างรวดเร็ว

ปัญหาการจราจร การจัดการขยะ มลภาวะ การใช้ที่ดินผิดประเภท คนจนเมือง เป็นต้น เมื่อ

เมืองที่ขยายตัวเร็วเท่าไรก็ยิ่งมีปัญหาเพิ่มมากขึ้น ทั้งในแง่ความรุนแรงและความซับซ้อนของ