Page 86 - kpi20756
P. 86
8 การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 21
ลดช่องว่างความเหลื่อมล้ำ สร้างคุณภาพประชาธิปไตย
ถ้าทำตามนี้โครงสร้างอำนาจจะสมดุลมากขึ้นๆ ความเหลื่อมล้ำลดลงๆ บนเส้นทางสู่
การสร้างสังคมที่เป็นธรรม
6. การเรียนรู้ร่วมกันในการปฏิบัติ (Interactive learning
through action) ในสถานการณ์จริง : เครื่องมือปรับโครงสร้าง
อำนาจให้สมดุล
ในประวัติศาสตร์มีความพยายามเปลี่ยนโครงสร้างอำนาจด้วยความรุนแรง แต่ไม่
สำเร็จเพราะถูกอำนาจเก่าทำลาย หรืออำนาจใหม่ต้องมาแบกรับภาระที่ยากลำบากในการ
สร้างความลงตัวของบ้านเมือง คำพูดของ ดร.เสกสรรค์ ประเสริฐกุล ซึ่งเคยเข้าไปร่วมกับ
พรรคคอมมูนิสต์ในป่าจับปืนขึ้นสู้อำนาจรัฐสะท้อนประเด็นนี้ได้ดี อาจารย์เสกสรรค์กล่าวว่า
“พวกผมก็คิดยึดอำนาจรัฐ แต่โชคดีที่ไม่สำเร็จ” คือถ้ายึดได้สำเร็จจะต้องไปแบกรับภาระ
ในการบริหารรัฐ ซึ่งยากลำบากและไม่สำเร็จ การต่อสู้ให้ได้อำนาจกับการบริหารอำนาจ
ที่ได้ไม่เหมือนกัน อย่างที่พลเอกชวลิต ยงใจยุทธ ขณะเป็นผบ.ทบ. พูดกับเพื่อนร่วมรุ่น
โรงเรียนเตรียมว่า “การยึดอำนาจนี้ไม่ยาก แต่หลังจากยึดนี่ยากฉิบหาย อั๊วไม่มีวันทำ”
การปรับโครงสร้างอำนาจให้สมดุลตามที่เสนอมาเป็นลำดับ ไม่ใช่ทำโดยต่อสู้เพื่อ
ทำลายอำนาจของฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง แต่ทำโดยการเรียนรู้ร่วมกันในการปฏิบัติ (Interactive
Learning through action) ในสถานการณ์จริง การเรียนรู้ร่วมกันในการปฏิบัติเป็น
กระบวนการที่ทรงพลังในการฝ่าความยากไปสู่ความสำเร็จ และนำไปสู่การเปลี่ยนแปลง
อย่างลึกซึ้ง (Transform) ของทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง ยิ่งทำก็ยิ่งรักกันมากขึ้น เชื่อถือไว้วางใจ
กันมากขึ้น เห็นแก่ตัวน้อยลงๆ เกิดปัญญามากขึ้นๆ เกิดปัญญาร่วม (Collective wisdom)
นวัตกรรมอัจฉริยะภาพกลุ่ม (Group genius) ทั้งหมดนี้คืออำนาจทางปัญญา หรือ
ปัญญานุภาพ ที่เป็นตัวสมานอำนาจทั้ง 3 คืออำนาจรัฐ อำนาจทุน อำนาจสังคม ให้เป็น
สังคมสมาภาพที่มีคุณภาพเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ
กระบวนการนี้ ยังให้เกิดความสุขประดุจบรรลุนิพพานแก่ทุกคนที่เกี่ยวข้อง
การปรับโครงสร้างอำนาจด้วยกระบวนการเรียนรู้ร่วมกันในการปฏิบัติ ไม่ทำให้ฝ่าย
เอกสารประกอบการปาฐกถาพิเศษ 7. บทบาทใหม่ของอำนาจรัฐ
ใดสูญเสียอะไรเลย ตรงข้ามกับสร้างสรรค์ศักดิ์ศรีและความดีงามต่างๆ ไปสู่ความ
สร้างสรรค์ที่ลงตัว
บทบาทใหม่ของอำนาจรัฐ นอกเหนือไปจากส่งเสริมสนับสนุนสังคมเข้มแข็งดังกล่าว
ข้างต้น ก็คือทำเรื่องใหญ่ๆ ที่เกินความสามารถของชุมชนท้องถิ่นและภาคอื่นๆ จะทำได้
เช่น
