Page 82 - kpi20756
P. 82
82 การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 21
ลดช่องว่างความเหลื่อมล้ำ สร้างคุณภาพประชาธิปไตย
กรุงรัตนโกสินทร์ประสบความสำเร็จในเรื่องความมั่นคงในการควบคุมไม่ให้เกิดการ
กบฏที่พร่ำเพรื่อแบบครั้งกรุงศรีอยุธยากับทั้งสามารถแก้ไขวิกฤตใหญ่ๆ 3 ครั้ง คือ
สงคราม 9 ทัพ มหาอำนาจตะวันตกล่าเมืองขึ้น และพรรคคอมมูนิสต์ไทยจับอาวุธสู้อำนาจ
รัฐโดยมีนักศึกษาปัญญาชนเข้าร่วม
แต่ในสังคมปัจจุบันซึ่งกลายเป็นสังคมซับซ้อนและมีปัญหายากๆ แก้ไขไม่ได้ด้วย
อำนาจรัฐรวมศูนย์ ปัญหาต่างๆ จึงสะสมเพิ่มขึ้นจนถึงสภาวะวิกฤต เช่น ปัญหาความ
ยากจน การอนุรักษ์และใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างเป็นธรรมและยั่งยืน ความเหลื่อมล้ำ
ที่เพิ่มมากขึ้น ความขัดแย้งทางการเมือง การพัฒนาประชาธิปไตยที่มีคุณภาพ ทำให้เกิด
สภาพความไม่ลงตัวของบ้านเมือง ปัญหาต่างๆ เหล่านี้แสดงให้เห็นว่าปัญหาความมั่นคง
ที่รัฐไทยเผชิญในปัจจุบันได้เปลี่ยนไปจากสมัยเดิมแล้ว และอำนาจรัฐรวมศูนย์ ไม่มี
สมรรถนะในการเผชิญกับปัญหาความมั่นคงสมัยใหม่
โครงสร้างทั้ง 5 คือ โครงสร้างวิธีคิด โครงสร้างจิตสำนึก โครงสร้างทางสังคม
โครงสร้างทางเศรษฐกิจ และโครงสร้างอำนาจรัฐ ต่างอิทธิพลถึงกันและกัน และถักทอกัน
เป็นโครงสร้างที่หนาแน่น ที่กำหนดความเป็นไปในสังคม สังคมมีความเป็นธรรมหรือ
ไม่เป็นธรรมมากน้อยแค่ไหนก็ต้องดูที่โครงสร้างทั้ง 5 แต่บัดนี้เมื่อสังคมไทยมีความเหลื่อมล้ำ
อย่างสุดๆ ก็ต้องพิจารณาว่าโครงสร้างทั้ง 5 จะปรับตัวอย่างไร โดยเฉพาะทำอย่างไร
โครงสร้างอำนาจรัฐจะมีสมรรถนะที่ทำให้อีก 4 โครงสร้าง ปรับตัวเพื่อความเป็นธรรม
และรวมกันแล้วเป็นสัมพันธภาพใหม่ที่สร้างความเป็นธรรมลดความเหลื่อมล้ำ
3. อำนาจรัฐรวมศูนย์กับผลเสีย 6 ประการ
อำนาจรัฐ รวมศูนย์มีผลเสียอย่างน้อย 6 ประการคือ
(1) ทำให้ชุมชนท้องถิ่นอ่อนแอ ชุมชนท้องถิ่นเป็นฐานของประเทศ เมื่อฐานของ
ประเทศอ่อนแอประเทศย่อมไม่มั่นคง
(2) เกิดความขัดแย้งระหว่างวัฒนธรรมท้องถิ่นกับอำนาจส่วนกลาง วัฒนธรรมท้องถิ่น
เอกสารประกอบการปาฐกถาพิเศษ (3) ระบบรัฐไม่มีสมรรถนะ เพราะอำนาจรวมศูนย์ทำให้ห่างไกลและไม่เข้าใจปัญหา
มีความหลากหลายเป็นธรรมชาติ เป็นอัตลักษณ์และความภูมิใจของท้องถิ่น
แต่ละแห่งๆ แต่อำนาจส่วนกลางพยายามทำให้เหมือนกันจึงเกิดความขัดแย้ง
ความขัดแย้งมีอาการต่างๆ อาการอย่างหนึ่งคือความรุนแรงที่จังหวัดชายแดนใต้
ของพื้นที่ ประกอบกับการมีอำนาจก็ใช้อำนาจมากกว่าปัญญา ทำให้ระบบรัฐ
มีสมรรถนะในการแก้ปัญหา และพัฒนาต่ำ จนมีบางคนใช้คำว่า “รัฐล้มเหลว”
แต่รัฐจะล้มเหลวไม่ได้ เพราะจะทำให้เกิดมิคสัญญีกลียุค
