Page 28 - kpi21595
P. 28
แต่ทุกฝ่ายจะต้องร่วมกันสร้างสภาพแวดล้อม (environment) ที่เหมาะสมในการเรียนรู้ให้แก่ผู้เรียนด้วย
เพราะไม่เช่นนั้นหากสิ่งที่เรียนในห้องเรียนมีความแตกต่างจากสิ่งที่ปรากฏในสังคมภายนอก อาจสร้างความ
4
สับสนแก่ผู้เรียนและไม่อาจก่อให้เกิดพฤติกรรมที่ไม่สอดคล้องตามทฤษฎีได้ดังที่ Lev Vygotsky นักวิชาการ
ด้านการศึกษาชาวรัสเซียได้กล่าวไว้ ด้านนักวิชาการชาวไทยเองก็เล็งเห็นความสำคัญของเรื่องนี้เช่นกัน อาทิ
ทิพย์พาพร ตันติสุนทร มองว่าการศึกษาเพียงอย่างเดียวไม่เพียงพอในการสร้างความเป็นพลเมือง ทั้งนี้เพราะ
การสร้างความเป็นพลเมืองสามารถดำเนินการได้อย่างเป็นทางการและไม่เป็นทางการ การศึกษาในชั้นเรียนจึง
เป็นเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้น สถาบันทางสังคมต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น สถาบันครอบครัว สื่อมวลชน และนักการเมือง
ผู้นำทางสังคมการเมืองต่างๆล้วนมีความสำคัญในฐานะแบบอย่างของเยาวชนทั้งสิ้น ดังนั้น การส่งเสริม
การศึกษาสำหรับพลเมืองจะต้องดำเนินการทั้งระดับในทุกระดับ ผ่านกระบวนการที่หลากหลาย โดยเน้น
5
หลักการเรียนการสอนแบบมีส่วนร่วม การส่งเสริมการลงมือทำ เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลางและไม่ชี้นำ
ด้วยเหตุนี้ กระบวนการขัดเกลาทางสังคมและการเมือง (political socialization) จึงมีความสำคัญ
อย่างยิ่งต่อการส่งเสริมให้ปัจเจกชนมีทัศนคติและพฤติกรรมความเป็นพลเมือง ดังนั้นในส่วนต่อไป ผู้วิจัยจะทำ
การสำรวจวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการขัดเกลาทางสังคมและการเมือง (political socialization)
ไว้โดยสังเขป
แนวคิดเรื่องการขัดเกลาทางการเมือง (Political Socialization) และการมีส่วนร่วมทางการเมือง
(political participation)
แนวคิดเรื่องการขัดเกลาทางการเมือง (political socialization) เป็นอีกแนวคิดหนึ่งที่เกิดขึ้นบน
ความเชื่อว่ามนุษย์เป็นตัวกระทำการ (agent) ที่สำคัญในการสร้างสรรค์ทางสังคมและการเมืองต่างๆ ดังนั้น
การอบรมสั่งสอน การปลูกฝังความเชื่อ ค่านิยม และทักษะในการแสดงออกซึ่งพฤติกรรมที่เหมาะสมให้แก่คน
ในสังคมจึงเป็นจุดเริ่มต้นสำคัญของการสร้างสรรค์สังคมประชาธิปไตยที่มีคุณภาพ
ความเป็นพลเมืองเป็นคุณลักษณะประการหนึ่งที่ไม่ได้เกิดขึ้นพร้อมกับมนุษย์โดยกำเนิด แต่เป็นสิ่งที่
ประกอบสร้าง (constructed) ขึ้นภายหลังตามความเชื่อของสังคมและระบอบการปกครองของสังคมนั้นๆ
ด้วยเหตุนี้ การสร้างพลเมืองในชาติให้มีคุณลักษณะเช่นใดจึงหลีกเลี่ยงกระบวนการกล่อมเกลาทางการเมือง
ไม่ได้ โดยสถาบันทางสังคมที่มีผลต่อการสร้างการเรียนรู้ทางการเมืองนั้นมีมากมาย อาทิ สถาบันครอบครัว
สถาบันการศึกษา สถาบันศาสนา สื่อและการสื่อสารมวลชน รวมไปถึงกลุ่มองค์กรที่ผู้นั้นสังกัด เป็นต้น
การสร้างการเรียนรู้ทางการเมืองให้เกิดขึ้นนี้ อาจกระทำได้ทั้งทางตรงและทางอ้อม การขัดเกลา
ทางตรง มีอาทิ การที่ผู้นั้นได้รับการอบรมสั่งสอนทางการเมืองโดยตรง หรือมีกิจกรรมทางการเมือง มีการ
ติดต่อกับนักการเมืองโดยตรง เป็นต้น ส่วนการขัดเกลาทางอ้อมนั้น มีอาทิ การติดต่อพูดคุยแลกเปลี่ยน
ความเห็นกับผู้อื่น การเรียนรู้จากประสบการณ์ของผู้อื่น การเรียนรู้จากวัฒนธรรมและสภาพแวดล้อมทาง
สังคม เศรษฐกิจ การเมือง การอบรมและการฝึกหัดในเรื่องที่ไม่เกี่ยวข้องกับการเมืองโดยตรง แต่เป็นการอบรม
4 Lev Vygotsky. Continuum Library of Educational Thought. London: Bloomsbury Academic, 2007.
5 ทิพย์พาพร ตันติสุนทร. 2557. อ้างแล้ว.
18
