Page 185 - kpi12821

ณรงค์เดช สรุโฆษิต

นิติบุคคลพรรคการเมืองนั้น เพราะมีเป้าประสงค์ของการลงโทษที่แตกต่างกัน ดังนั้น

การบังคับใช้กฎหมายในกรณีนี้ต่อพรรคการเมืองและสมาชิกพรรคการเมือง จึงหาได้ขัด
ต่อหลัก Ne bis in idem นี้ไม่

5.2 เหตุยุบพรรคไม่ขัดต่อหลักกฎหมายไม่มีผลใช้บังคับ

ย้อนหลัง 140

บทเฉพาะกาลของกฎหมายพรรคการเมืองกำหนดให้พรรคการเมืองที่จด
ทะเบียนกับกระทรวงมหาดไทยอยู่แล้ว ณ วันที่กฎหมายใช้บังคับ ดำรงสถานะ

พรรคการเมืองต่อไป โดยต้องปรับปรุงโครงสร้างและข้อบังคับพรรคการเมืองให้
สอดคล้องกับกฎหมายใหม่ภายใน 1 ปี แต่ที่เป็นปัญหาก็คือ บทเฉพาะกาลดังกล่าว
ยังกำหนดในวรรคสองต่อไปอีกว่า บทบัญญัติมาตรา 9 วรรคสี่ [ที่เกี่ยวกับการประเมิน
กิจกรรมของพรรคและพฤติกรรมของผู้บริหารและสมาชิกพรรค] ให้นำมาใช้บังคับ

เฉพาะกิจกรรมที่เกิดขึ้นหลังจากวันที่กฎหมายนี้ใช้บังคับ แต่ทั้งนี้ ไม่ว่าพรรคการเมือง
นั้นจะมีการเปลี่ยนชื่อพรรคไปกี่ครั้ง ก็อาจนำกิจกรรมหรือพฤติกรรมก่อนหน้านั้นมา
พิจารณาประกอบได้ แม้ว่ากิจกรรมหรือพฤติกรรมดังกล่าวจะเกิดขึ้นก่อนหรือหลังวันที่
กฎหมายนี้ใช้บังคับก็ตาม 1

การที่กฎหมายให้อำนาจศาลในการพิจารณาพฤติการณ์ก่อนวันที่กฎหมาย
ใช้บังคับนี่เองที่เป็นเหตุให้มีการโต้แย้งว่าบทบัญญัติดังกล่าวขัดต่อหลักกฎหมายไม่มีผล
141
ใช้บังคับย้อนหลัง (Irretroactividad – Non-retroactivity)

140 กฎหมายย้อนหลังนั้นแบ่งเป็นสองแบบคือ กฎหมายย้อนหลังโดยแท้ (Real retroactivity) คือ กฎหมาย
ใช้บังคับกับข้อเท็จจริงที่เสร็จสิ้นยุติไปแล้วในอดีต และกฎหมายย้อนหลังไม่แท้ (Apparent retroactivity) คือ
กฎหมายใช้บังคับกับข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้นในอดีตและยังคงมีการกระทำต่อเนื่องมาจนถึงเวลาที่กฎหมายมีผลใช้
บังคับแล้ว ซึ่งกรณีหลังนี้ ศาลรัฐธรรมนูญสเปนวินิจฉัยว่า ไม่อยู่ในขอบข่ายความคุ้มครองตามหลักกฎหมายไม่มี
ผลย้อนหลังที่บัญญัติรับรองไว้ในรัฐธรรมนูญแต่อย่างใด; โปรดดู Jürgen Schwarze, European
Administrative Law, (London: Sweet&Maxwell, 1992), น. 898–900, และ น. 937.
ส่วนสกุลกฎหมาย Common Law นั้น ศาสตราจารย์ Elmer A. Driedger นักกฎหมายชื่อดังของ
แคนาดา ได้จำแนกกฎหมายย้อนหลังออกเป็น 2 ลักษณะคือ Retroactive Law อันเป็นบทบัญญัติที่กำหนดให้ใช้
บังคับตั้งแต่ ณ ขณะเวลาก่อนวันที่มีการตรากฎหมาย และ Retrospective Law ซึ่งเป็นบทบัญญัติที่ใช้บังคับต่อ
ไปในอนาคตหลังจากขณะเวลาที่ตรากฎหมาย แต่เปลี่ยนแปลงผลทางกฎหมายของเหตุการณ์ในอดีต (legal
consequences of the past event); โปรดดู Charles Sampford, Retrospectivity and the Rule of
Law, (New York: Oxford University Press, 2006), น. 21–23.

141 C.E., art. 9.3; รัฐธรรมนูญสเปนห้ามมีการใช้กฎหมายย้อนหลังเป็นการลงโทษหรือการจำกัดสิทธิ
เสรีภาพขั้นพื้นฐาน โดยมิได้จำกัดแต่เฉพาะเรื่องความผิดและโทษทางอาญาเท่านั้น โปรดดู Victor Ferreres
Comella, เรื่องเดิม, น. 147.