Page 179 - kpi15476
P. 179
1 การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 15
รัฐบาลจึงตั้งคณะกรรมการขึ้นคณะหนึ่งโดยมีเจ้าพระยาศรีธรรมาธิเบศ (จิตร ณ สงขลา)
ประธานสภาผู้แทนราษฎรขณะนั้นเป็นประธานคณะกรรมการ พร้อมกับหลวงธำรงนาวาสวัสดิ์
(ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์) และนายดิเรก ชัยนาม เดินทางไปเข้าเฝ้าฯ และไกล่เกลี่ยเพื่อ
22
กราบบังคมทูลให้เสด็จกลับประเทศไทย แต่การเจรจาไม่สำเร็จ พระองค์ทรงตัดสินพระทัยสละ
ราชสมบัติเมื่อวันที่ 2 มีนาคม พ.ศ. 2477 และทรงมอบอำนาจให้แก่พสกนิกรของพระองค์
ดังปรากฏในพระราชหัตถเลขาตอนหนึ่งว่า “ข้าพเจ้ามีความเต็มใจที่จะสละอำนาจอันเป็นของ
ข้าพเจ้าอยู่แต่เดิมให้แก่ราษฎรโดยทั่วไป แต่ข้าพเจ้าไม่ยินยอมยกอำนาจทั้งหลายของข้าพเจ้าให้
แก่ผู้ใด คณะใด โดยเฉพาะเพื่อใช้อำนาจนั้นโดยสิทธิขาดและโดยไม่ฟังเสียงอันแท้จริงของ
ราษฎร”
บทสรุป
ธรรมราชา ที่พบในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเรียกพระราชาที่เป็นพระเจ้าจักรพรรดิ์และไม่ได้
เป็นพระเจ้าจักรพรรดิ์แต่ทรงธรรม และแปลได้ว่า พระราชาโดยธรรมหรือพระราชาแห่งธรรม
นอกจากใช้เป็นพระพระปรมาภิไธยของพระมหากษัตริย์ไทย 3 พระองค์ดังกล่าวมาแล้ว ผู้เขียน
ยังเห็นว่าสามารถใช้กับพระมหากษัตริย์ไทยได้ทุกพระองค์ที่ทรงบำเพ็ญพระราชกรณียกิจเพื่อ
ประโยชน์สุขของพสกนิกรมาอย่างต่อเนื่องยาวนาน
ในสถานการณ์ปัจจุบัน มีคำกล่าวว่า พระราชอำนาจของพระธรรมราชาที่มีการกระจายไปใช้
ไปเป็น 3 อำนาจในระบบการปกครองประชาธิปไตย คือ อำนาจบริหาร อำนาจตุลาการ และ
อำนาจนิติบัญญัติ ยังไม่เป็นไปเพื่อประโยชน์สุขของมหาชนชาวไทยอย่างแท้จริง คำกล่าวนี้อาจ
ผิดบ้างถูกบ้าง ไม่ใช่เรื่องที่จะตำหนิกันให้เกิดความร้าวฉานในสังคมไทยอีกต่อไป หากแต่เป็นเรื่อง
ที่คนไทยต้องมาศึกษาและหาทางออกร่วมกันให้ว่า จะทำอย่างไร การใช้พระราชอำนาจที่
พระราชทานมานั้นจึงจะเกิดประโยชน์สูงสุดแก่มหาชนชาวไทยตามพระราชประสงค์
พระราชหัตถเลขาในพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ไม่ใช่เป็นแต่เอกสารสำคัญ
ในประวัติศาสตร์เท่านั้น หากแต่ยังเป็นเอกสารสะท้อนความในพระราชหฤทัยของพระธรรมราชา
ไทยพระองค์หนึ่งที่ระบุชัดเจนว่า พระองค์ทรงเต็มพระทัยที่จะสละพระราชอำนาจอันเป็นของ
พระองค์แก่แก่ราษฎรทุกคน แต่ไม่ทรงยินยอมให้ผู้ใดหรือคณะใดใช้พระราชอำนาจของพระองค์
โดยไม่ฟังเสียงประชาชน
ผู้เขียนไม่แน่ใจว่าผู้ที่มีโอกาสได้ใช้พระราชอำนาจจะมีสักกี่คนที่เข้าใจความในพระราชหฤทัยนี้
เอกสารประกอบการประชุมกลุ่มย่อย รากฐานมาจากธรรมราชาโดยแท้.
ได้อย่างลึกซึ้ง ทั้งๆ ที่ความในพระราชหฤทัยนี้ คือ หัวใจของการเป็นประชาธิปไตยแบบไทยซึ่งมี
22
สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้าฯ กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์, หน้า 214.
