Page 416 - kpi15476

เสรีภาพของนักหนังสือพิมพ์ไทย

ใน “ธรรมราชา”

พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว

ศาสตราจารย์ ดร.พรทิพย์ ดีสมโชค*

ด้วยสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณเป็นล้นพ้นในองค์พระบาทสมเด็จ
พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ทรงมีพระเมตตาต่ออาณาประชาราษฎร์แห่งแผ่นดิน
ของพระองค์จนสามารถฟันฝ่าและอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุขไมตรีสืบต่อมา ทั้งๆ

ที่เกิดความขัดแย้งทางความคิดระบอบการปกครอง ดังสะท้อนได้จากข้อค้นพบ
ในอีกมิติหนึ่งของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงใช้พระคุณแห่งธรรม

ราชา “พ่อคุ้มครองลูก” เพื่อเปิดโอกาสเสรีภาพให้ประชาชนได้ปกครองตนเอง
โดยเฉพาะสื่อหนังสือพิมพ์ได้เป็นตัวแทนแห่งพลังขับเคลื่อนความคิดเห็นของ
สามัญชนเกี่ยวกับการวิจัยเรื่อง “แนวความคิดและวิธีการสื่อสารการเมืองใน

รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ระหว่าง พ.ศ. 2468 ถึง พ.ศ.
2477” (พรทิพย์ ดีสมโชค, 2553) ดังอรรถาธิบายดังต่อไปนี้

“ธรรมราชา” ในพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวกับ
“เสรีภาพของประชาชนฐานรากของหนังสือพิมพ์และภาพยนตร์”

พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงดำรงพระองค์เป็น “ธรรมราชา”

นับเป็นรากแก้วของแนวพระราชทัศนะ” เสรีภาพของประชาชนฐานรากของ
หนังสือพิมพ์และภาพยนตร์” มีข้ออภิปราย 2 ประเด็นหลัก ได้แก่ (1) ธรรมราชา
“พ่อคุ้มครองลูก” และ (2) การใช้พระคุณของ “ธรรมราชา” เพื่อสร้าง

“เสรีภาพของประชาชน ฐานรากของหนังสือพิมพ์และภาพยนตร์” ดังนี้

ธรรมราชา “พ่อคุ้มครองลูก” พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
ทรงเป็นพระมหากษัตริย์ใน 2 ระบอบการปกครอง กล่าวคือ ในระหว่าง

พ.ศ.2468 ถึง พ.ศ.2475 ก่อนการเปลี่ยนแปลงการปกครองเมื่อวันที่ 24
มิถุนายน 2475 พระองค์ทรงเป็นพระมหากษัตริย์ในระบอบการปกครอง
สมบูรณาญาสิทธิราชย์กับในระหว่าง พ.ศ.2475 หลังการเปลี่ยนแปลงการ

ปกครองเมื่อวันที่ 24 มิถุนายน 2475 ถึง พ.ศ.2477 ทรงเป็นพระมหากษัตริย์
ที่อยู่ภายใต้รัฐธรรมนูญ ไม่ว่าพระองค์จะทรงอยู่ในระบอบการปกครองใด

ทรงมีพระราชทัศนะและถือหลัก “ธรรมราชา” เสมอมา สะท้อนจากพระราช

* สาขาวิชานิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช