Page 217 - kpi18886

209

ในแง่มุมหนึ่ง การประนีประนอมทางอำนาจดังกล่าวได้ส่งผลให้การเลือกตั้ง

กลายเป็นวิธีการหลักในการรับรองความชอบธรรมให้แก่การเข้าสู่อำนาจทาง
การเมืองการปกครองของผู้นำทางการเมืองไทย ในช่วง พ.ศ. 2521-2531 ดังที่ได้
กล่าวมาแล้วข้างต้น อย่างไรก็ตาม ในอีกแง่มุมหนึ่ง การเลือกตั้งสมาชิกสภา

ผู้แทนราษฎรที่มีความต่อเนื่อง ควบคู่กับความพยายามผลักดันให้พรรคการเมือง
มีความเข้มแข็งและเป็นช่องทางหลักในการเข้าสู่อำนาจทางการเมืองผ่านการเลือกตั้ง
โดยการบังคับให้ผู้สมัครรับเลือกตั้งต้องสังกัดพรรคเท่านั้น และพรรคการเมือง

ต้องส่งสมาชิกลงสมัครรับเลือกตั้งไม่น้อยกว่ากึ่งหนึ่งของจำนวนสมาชิกสภา
ผู้แทนราษฎรที่พึงมีได้ในแต่ละคราว ได้มีส่วนสำคัญต่อ การก่อรูปและแผ่ขยาย
อิทธิพลทางการเมืองของเครือข่ายนักการเมืองในต่างจังหวัด เนื่องจาก

พรรคการเมืองที่ต้องการเข้าสู่อำนาจทางการเมืองการปกครองต้องพึ่งพากลไก
ระบบอุปถัมภ์ของผู้นำในพื้นที่ เช่น กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน นักธุรกิจและผู้มีอิทธิพล
ในท้องถิ่น ในการระดมเสียงสนับสนุนจากประชาชน และรวบรวมเงินทุนเพื่อชนะ

90
ในการเลือกตั้ง ทำให้นักธุรกิจท้องถิ่นและผู้มีอิทธิพลหรือที่เรียกกันทั่วไปว่า
“เจ้าพ่อ” สามารถควบคุมเครือข่ายนักการเมืองและสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร
ที่เข้ามาพึ่งพาได้มากขึ้น การเข้ายึดครองอำนาจในพรรคชาติไทยของนายบรรหาร
91
ศิลปอาชาและเครือข่ายนักธุรกิจท้องถิ่น ภายหลังการลดบทบาทลง ของพลเอก
ชาติชาย ชุณหะวัณ แกนนำกลุ่มซอยราชครูหลังเหตุการณ์รัฐประหารโดย
คณะรักษาความสงบเรียบร้อยแห่งชาติ (รสช.) ในปี 2534 เป็นตัวอย่างที่ชัดเจน

ของการแผ่ขยายอิทธิพลของเครือข่ายนักการเมืองในต่างจังหวัดจนสามารถ
เข้าครอบครองฐานอำนาจสำคัญในการเมืองระดับชาติได้ 92

90 ดู Siripan Noksuan Sawasdee. (2006). Thai Political Parties in the Age of
Reform. Bangkok: Institute of Public Policy Studies, Thailand.

91 ผาสุก พงษ์ไพจิตร และสังศิต พิริยะรังสรรค์. (2535). รัฐ ทุน เจ้าพ่อท้องถิ่นกับสังคม
ไทย. เชียงใหม่: ศูนย์ศึกษาเศรษฐศาสตร์การเมือง คณะเศรษฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์
มหาวิทยาลัย; อัครวิทย์ ขันธ์แก้ว. 2539. นักธุรกิจภูมิภาคกับการมีส่วนร่วมทางการเมือง:
ศึกษากรณีจังหวัดขอนแก่น. วิทยานิพนธ์รัฐศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
92 สังศิต พิริยะรังสรรค์. (2539). “พรรคชาติไทย จากกลุ่มซอยราชครูถึงกลุ่มเจ้าพ่อ
ท้องถิ่น” ใน สังศิต พิริยะรังสรรค์ และ ผาสุก พงษ์ไพจิตร, บรรณาธิการ. จิตสำนึกและ
อุดมการณ์ของขบวนการ ประชาธิปไตยร่วมสมัย. กรุงเทพฯ: ศูนย์ศึกษาเศรษฐศาสตร์การเมือง
คณะเศรษฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

การประชุมกลุมยอยที่ 1