Page 358 - kpi18886
P. 358
350
ชักจูงเยาวชนไปในทางที่ผิด ลบหลู่เทพเจ้า ซึ่งโซเครติสปฏิเสธทุกข้อกล่าวหา แต่
ในที่สุดศาลตัดสินลงโทษว่าเขามีความผิดและให้ลงโทษประหารชีวิต ทั้งนี้
ระหว่างที่อยู่ในคุกรอการประหารชีวิตด้วยการดื่มยาพิษ เพื่อนของโซเครติสชื่อ
ไครโต (Crito) ได้มาเยี่ยมและเสนอแผนการพาโซเครติสหนีออกจากคุก แต่
โซเครติสปฏิเสธที่จะหนีและในการสนทนากับไครโตในคุกนี้ โซเครติสได้ให้ทัศนะ
เกี่ยวกับหน้าที่ของรัฐและพลเมือง รวมทั้งความสัมพันธ์ระหว่างรัฐและพลเมือง
ในฐานะที่รัฐเป็นหน่วยทางการเมืองที่สูงสุด เป็นผู้ตรากฎหมาย การสนทนา
ระหว่างโซเครติสและไครโตนี้ มีความสำคัญทางรัฐศาสตร์ ที่ชี้ให้เห็นถึงคำถาม
ในประเด็นที่ว่าอำนาจรัฐกับสิทธิเสรีภาพของบุคคลนั้นเกี่ยวข้องกันอย่างไร และ
อย่างใดสำคัญกว่ากัน
โซเครติสได้กล่าวแก่ไครโตว่าถ้าเขาหนี รัฐก็จะกล่าวว่า “...บอกเราหน่อย
ว่าการกระทำของท่านนั้น หมายความว่ากระไร ท่านทำการเพราะไม่ยอมเคารพ
สถาบันแห่งนี้ใช่ไหม ท่านไม่นำพาต่อกฎหมายและจักรภพ หากสิ่งนั้นๆ ขัดขวาง
ท่านกระนั้นหรือ ถ้าคำตัดสินของผู้พิพากษาไม่มีผลบังคับลงโทษประชาชน
พลเมือง ก็เท่ากับว่ารัฐนั้นควรตั้งอยู่หรือควรสลายตัวลง...” (เปลโต, 2543ก,
หน้า 16)
โซเครติสยังกล่าวต่อว่ารัฐเป็นหน่วยทางการเมืองที่ใหญ่ที่สุด มีฐานะ
เหนือกว่าบุคคลเป็นผู้ดูแลพลเมืองให้มีความสุข บุคคลต้องเคารพและเชื่อฟังรัฐ
ปฏิบัติตามที่รัฐกำหนด ถ้าเห็นว่ารัฐทำอะไรไม่ถูกก็สามารถเสนอต่อรัฐให้
ปรับปรุงแก้ไข แต่ถ้าเห็นว่าอยู่ในรัฐใดไม่ได้ก็ควรจะออกจากรัฐนั้นไปอยู่ที่อื่น
“...เราไม่ได้ให้กำเนิดท่านดอกหรือ ไม่ใช่เพราะอาศัยเราดอกหรือที่
บิดาท่านได้กับมารดาจนเกิดท่าน ท่านเห็นว่ากฎหมายสมรสผิดกระนั้นหรือ
ข้าพเจ้าก็ต้องตอบว่าเปล่า ถ้าเช่นนั้นท่านก็ต้องเห็นว่ากฎหมายว่าด้วยทารก
สงเคราะห์และการศึกษาผิด ทั้งๆ ที่เราให้การศึกษาแก่ท่าน เราทำผิดหรือ เมื่อเรา
สั่งให้บิดาให้การศึกษาแก่ท่าน ให้บำรุงเลี้ยงดูให้ฝึกหัดท่านทั้งทางกายและทางใจ
ข้าพเจ้าก็ต้องตอบว่าไม่ผิดหรอก รัฐย่อมจะกล่าวต่อไปอีกว่าดีแล้ว ก็เมื่อท่านเกิด
เติบโตและได้เรียนรู้แล้ว ท่านจะว่าตัวท่านตลอดจนผู้สืบสายโลหิตของท่านต่อไป
ไม่ใช่ลูกของรัฐ บ่าวของรัฐอย่างไรได้...
บทความที่ผานการพิจารณา