Page 58 - kpi20858
P. 58
15
2.1.1.1 ศิลปะตามหลักวิชา
ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ถือเป็นช่วงรอยต่อหนึ่งที่ส าคัญ เป็นเวลาที่
ศิลปะตามขนบนิยมแบบดั้งเดิมของไทยได้ปรับผสาน รับเอาแนวทางศิลปะจากชาติตะวันตกมาแสดง
ออก จนก่อให้เกิดรูปแบบใหม่ ทั้งศิลปกรรมไทยแนวตะวันตก และศิลปกรรมแบบตะวันตก โดยที่
แนวทางดังกล่าวมุ่งเน้นแสดงความเหมือนจริง เกี่ยวพันกับการสร้างสรรค์ศิลปะตามหลักวิชา แต่ความ
เหมือนจริงดังกล่าวหาใช่เหมือนจริงดังที่ปรากฏ หรือดังที่ตาเห็น ทว่ากลับผสานแทรกเอาแนวคิดแบบ
อุดมคติ ซึ่งมีความถึงพร้อมด้วยความงามอันสมบูรณ์แบบเข้าไว้ด้วยกัน
“ศิลปะตามหลักวิชา” (Academic Art) หมายถึง งานศิลปกรรมที่สร้างขึ้นตามทฤษฎี โดยมี
มาตรฐานและหลักเกณฑ์ตามหลักวิชาที่สถาบันหรือสกุลศิลปะนั้นๆ ได้ก าหนดว่าดีงาม ถูกต้อง เป็นที่
11
นิยมและได้ถือเป็นหลักปฏิบัติสืบทอดกันมา จากค ากล่าวข้างต้นแสดงให้เห็นว่าการนิยามความหมาย
ของค าว่า “ศิลปะตามหลักวิชา” ดังกล่าว คือความพยายามในการอธิบายแนวทางของการแสดงออก
ทางศิลปะที่มีความเกี่ยวพันกับปัจจัยด้านค่านิยมที่ถูกก าหนดโดยกลุ่มคน หรือสถาบันในการวางกรอบ
เกณฑ์ของแนวความคิดและรูปแบบในการแสดงออกของช่างหรือศิลปิน ดังนั้นศิลปะตามหลักวิชา
จึงสามารถเปลี่ยนแปลงได้ตามความนิยมแห่งยุคสมัย
กระแสความนิยมผลงานศิลปะตามหลักวิชาอย่างตะวันตกในประเทศไทยนั้น ชัดเจนขึ้นในรัช
สมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ทรงพอพระทัยศิลปะที่เน้นความเหมือนจริงตามแนว
ทางของการแสดงออกแบบศิลปะตามหลักวิชา สังเกตได้จากการการซื้องานศิลปะของศิลปินชาว
อิตาเลียนมากที่สุด ส่วนผลงานจากศิลปินชาวฝรั่งเศสโดยมากก็ยังนิยมศิลปะตามหลักวิชา อย่างไรก็
12
ตามเมื่อเข้าสู่รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้มีการว่าจ้างประติมากรชาวอิตาเลียน
คือ ศาสตราจารย์ คอร์ราโด เฟโรจี หรือศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี เข้ามารับราชการต าแหน่งช่างปั้น
ของกรมศิลปากร ในปี พ.ศ.2466 เป็นผู้สร้างสรรค์อนุสาวรีย์ส าคัญในประเทศไทย โดยมีแนวทางใน
การสร้างผลงานแบบเหมือนจริง สอดรับกับความต้องการของสถาบันกษัตริย์ซึ่งเป็นผู้อุปถัมภ์ นอกจากนี้
ต่อมาศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี ยังได้ร่วมกับผู้เชี่ยวชาญทางศิลปะของกรมศิลปากรก่อตั้งโรงเรียน
11 ราชบัณฑิตยสถาน, พจนานุกรมศัพท์ศิลปะ อังกฤษ-ไทย,พิมพ์ครั้งที่ 2 (กรุเทพ: โรงพิมพ์คุรุสภา, 2541), 3.
12 สุธี คุณาวิชยานนท์, จากสยามเก่าสู่ไทยใหม่: ว่าด้วยความพลิกผันของศิลปะจากประเพณีสู่สมัยใหม่และร่วมสมัย
(กรุงเทพฯ: หอศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2545), 24.
