Page 149 - kpi21595
P. 149
เปลี่ยนแปลงความเป็นพลเมืองที่มากน้อยแตกต่างกันออกไปอย่างมีนัยสำคัญ ขณะที่ผลการศึกษาสหสัมพันธ์
ระหว่างการเปลี่ยนแปลงความเป็นพลเมืองกับเงื่อนไขปัจจัยอื่นก็พบว่าปัจจัยด้านเพศ ระดับการศึกษาสูงหรือ
ต่ำ อายุมากหรือน้อย หรือประกอบอาชีพใด ไม่มีความเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงความเป็นพลเมืองแต่อย่าง
ใด มีเพียงเรื่องเดียวที่มีความสัมพันธ์กับการเปลี่ยนแปลงความเป็นพลเมืองอย่างมีนัยสำคัญคือเงื่อนไขเรื่องการ
ได้รับความรู้เรื่องบทบาทและความสำคัญของพลเมืองในระบอบประชาธิปไตยจากสถาบันพระปกเกล้า ไม่ว่า
จะผ่านการอบรมหรือสื่อต่างๆ
สรุปผลการศึกษาได้ว่า คนทุกกลุ่มไม่ว่าจะแตกต่างกันที่เพศสภาพ ช่วงอายุ ระดับการศึกษา และ
อาชีพ ก็สามารถที่จะมีความเปลี่ยนแปลงความเป็นพลเมืองที่สูงขึ้นได้ หากได้รับการอบรมเรื่องสำนึกพลเมือง
(civic education) โดยเฉพาะและมีความรู้เรื่องบทบาท ความสำคัญและการมีส่วนร่วมของพลเมืองในระบอบ
ประชาธิปไตยอย่างเหมาะสม จึงสรุปในเบื้องต้นได้ว่า “การอบรมสำนึกพลเมือง” โดยตรงจากสถาบัน
พระปกเกล้าเป็นเงื่อนไขหนึ่งที่สามารถสร้างความเปลี่ยนแปลงความเป็นพลเมืองแก่คนในพื้นที่ได้
กระนั้น จากผลการศึกษาข้างต้นที่ชี้ให้เห็นว่า ปฏิบัติการเสริมสร้างพลังพลเมืองในระยะที่ 1 และ
ระยะที่ 2 ให้ผลลัพธ์ในการสร้างความเปลี่ยนแปลงความเป็นพลเมืองที่แตกต่างกัน ดังนั้น เพื่อตอบคำถาม
ดังกล่าวผู้วิจัยได้นำวิธีการศึกษาเชิงคุณภาพมาใช้ศึกษาประกอบกัน ซึ่งผลจากการศึกษาเชิงคุณภาพชี้ให้เห็นว่า
ปัจจัยต่างๆที่โอบล้อมกระบวนการสร้างความเป็นพลเมืองในระดับพื้นที่ส่วนใหญ่มีลักษณะกีดขวางการก่อรูป
สำนึกและพฤติกรรมความเป็นพลเมืองของคนในชุมชน โดยปัจจัยที่พบว่ามีลักษณะขัดขวางต่อการก่อเกิดการ
เปลี่ยนแปลงสำนึกความเป็นพลเมืองอย่างมากคือ ปัจจัยทางด้านเศรษฐกิจ ปัจจัยทางด้านการเมือง และปัจจัย
ส่วนบุคคลตามลำดับ ส่วนปัจจัยที่มีแนวโน้มสนับสนุนต่อการก่อรูปสำนึกและพฤติกรรมความเป็นพลเมืองของ
กลุ่มเป้าหมาย คือ ปัจจัยด้านแกนนำพลเมืองและสภาพสังคมที่มีความเปลี่ยนแปลงทางด้านเทคโนโลยีและ
อุดมการณ์ทางการเมืองบางประการ
เพื่อให้ท่านผู้อ่านเห็นภาพว่าเพราะเหตุใดปัจจัยต่างๆที่ผู้วิจัยกล่าวถึงไปข้างต้นจึงมีส่วนขัดขวางหรือ
ส่งเสริมอย่างไรต่อปฏิบัติการส่งเสริมความเป็นพลเมืองตระหนักรู้และพลเมืองกระตือรือร้นในระบอบ
ประชาธิปไตย ผู้วิจัยจะกล่าวถึงบทวิเคราะห์ความสัมพันธ์ที่ปัจจัยแต่ละด้านมีผลต่อกระบวนการสร้างความ
เป็นพลเมืองในรายละเอียด โดยจะเริ่มต้นวิเคราะห์จากปัจจัยที่มีแน้วโน้มขัดขวางต่อการส่งเสริมความเป็น
พลเมืองก่อน จากนั้น จึงกล่าวถึงปัจจัยที่มีแนวโน้มสนับสนุนต่อการสร้างความเปลี่ยนแปลงความเป็นพลเมือง
สุดท้ายจึงเป็นเสนอแนะเชิงนโยบายเพื่อการปรับปรุงโครงการต่อไปตามลำดับ
1. ปัจจัยที่มีแนวโน้มขัดขวางต่อการสร้างสำนึกพลเมือง
1.1 ปัจจัยด้านเศรษฐกิจ
จากผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่าปัจจัยทางด้านเศรษฐกิจนั้นเป็นเงื่อนไขสำคัญที่ขัดขวางต่อการส่งเสริม
และสร้างความเป็นพลเมืองสู่คนในชุมชน ด้วยเหตุผลอย่างน้อย 3 ประการ คือ
138
