Page 259 - kpiebook62016
P. 259
242
พลังของกลุ่มคนที่มีขนาดใหญ่ เป็นภาพสะท้อนของการมีประชาสังคมที่เข้มแข็ง หรือถ้าหากประชา
สังคมยังอ่อนแอ การรวมตัวประท้วงต่อต้านอ านาจรัฐจะช่วยจุดกระแสความตื่นตัวทางการเมือง
เรียกร้องการมีส่วนร่วม สิทธิในการแสดงความคิดเห็น และสร้างพลเมืองที่ตื่นรู้ (Engaged citizenry) ซึ่ง
ส่งผลดีต่อการวางรากฐานประชาธิปไตยในอนาคต มากกว่าการใช้อ านาจยับยั้งโดยคณะทหารกลุ่มเดียว
บทบาทของผู้น าทหารที่เป็นตัวอย่างที่ดีในการแสดงพลังเปลี่ยนแปลงสังคมไปสู่ประชาธิปไตย
เห็นได้ในอินโดนีเซีย ที่ผู้น าทหารตัดสินใจยุติบทบาทของทหารทั้งในระบบการเมือง และโครงสร้างทาง
เศรษฐกิจ และประธานาธิบดีที่เป็นอดีตนายทหารของไนจีเรีย ตัดสินใจโอนอ านาจให้รัฐบาลพลเรือน
ที่มาจากการเลือกตั้ง
3. ความอ่อนแรงของพลังเรียกร้องประชาธิปไตย
พลังเรียกร้องประชาธิปไตยเป็นหัวใจส าคัญในกระบวนการเปลี่ยนผ่านไปสู่ประชาธิปไตย
ขณะเดียวกันก็เป็นประเด็นที่มีความซับซ้อนต่อการท าความเข้าใจอยู่ไม่น้อย ในหลายประเทศที่ศึกษา
พบว่า วิกฤติเศรษฐกิจ ภาวะเงินเฟ้อ การตกงาน และสภาพความเป็นอยู่ที่อัตคัดฝืดเคืองของ
ประชาชน เป็นชนวนหนึ่งที่น าไปสู่การประท้วงกดดันรัฐบาล และกลายเป็นพลวัตต่อต้านระบอบ
อ านาจนิยม เรียกร้องการมีส่วนร่วมและประชาธิปไตยในที่สุด แต่ปัญหาเศรษฐกิจเป็นเพียงเงื่อนไข
ทางสภาพแวดล้อมหรือบริบทโดยรอบที่บ่มเพาะความไม่พอใจ การสั่งสมความไม่พอใจในสังคม ไม่ได้
น าพาไปสู่การล้มอ านาจรัฐบาล จนเกิดการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองเสมอไป การต่อสู้เพื่อ
เปลี่ยนแปลงระบอบการเมืองต้องมีพลังทางสังคมที่มีเป้าหมายเรียกร้องประชาธิปไตยที่หนักแน่น
ชัดเจน มีการเคลื่อนไหวที่เป็นปึกแผ่นและมีคุณภาพ
ในความเป็นจริง พบว่า หลายประเทศไม่มีกลุ่มเคลื่อนไหวทางการเมืองที่เป็นปึกแผ่นและมี
คุณภาพเพียงพอที่จะก่อให้เกิดการเปลี่ยนระบอบการเมือง กรณีเช่นนี้ อาจเป็นผลจากกลไกของรัฐที่
คอยตัดทอนพลังทางสังคมที่ก้าวหน้าด้วยการเข้าแทรกแซงในจังหวะและโอกาสที่ส าคัญอย่าง
สม ่าเสมอ เพื่อไม่ให้พลังสมัยใหม่บดบังหรือทดแทนพลังอ านาจดั้งเดิมได้ หากมองในมุมของ Samuel
Huntington กลไกของรัฐมีความโน้มเอียงรักษาสถานภาพที่เป็นอยู่ เนื่องจากถูกก ากับควบคุมโดย
สถาบันทางการเมืองที่มีแรงจูงใจปกป้องสิทธิอ านาจของชนชั้นน า และพลังทางสังคมเดิม ซึ่งเน้น
ป้องกันความไม่มีเสถียรภาพ ให้เกิดความมั่นคง มากกว่าต้องการเปลี่ยนแปลงและมุ่งหวังสู่ความเป็น
