Page 256 - kpiebook62016
P. 256
239
ประเทศส่วนใหญ่ที่ศึกษา มีการใช้กฎหมายเพื่อควบคุมให้พรรคการเมืองต้องจดทะเบียน
อย่างเป็นทางการ กติกาในการจัดตั้งพรรคการเมือง เช่น ก าหนดจ านวนสาขาพรรค กรรมการบริหาร
พรรค และสมาชิกพรรค แต่มักไม่บังคับว่าผู้สมัครรับเลือกตั้งต้องสังกัดพรรค กล่าวคือ ปล่อยให้มี ส.ส.
อิสระได้ และยังพบว่าหลายประเทศ ก าหนดให้พรรคการเมืองต้องจัดท าการเลือกตั้งขั้นต้น (Primary
election) ซึ่งคือการคัดเลือกผู้สมัครของพรรคด้วยวิธีการเลือกตั้งจากสมาชิกพรรคและประชาชนที่สนใจ
ทั่วไป ไว้ค่อนข้างละเอียด โดยจัดงบประมาณสนับสนุนการจัดการเลือกตั้งขั้นต้นไว้ด้วย การสร้าง
กลไกให้พรรคการเมืองมีวิธีการคัดเลือกผู้สมัครของพรรคการเมืองให้ยึดโยงกับประชาชนมากขึ้น เป็น
เครื่องมือหนึ่งในการส่งเสริมความเป็นประชาธิปไตยในพรรค ซึ่งจะส่งผลต่อไปยังประชาธิปไตยในสังคม
ได้ ที่เป็นอยู่และผ่านมาพรรคการเมืองไทยคัดเลือกผู้สมัครรับเลือกตั้งโดยพิจารณาจากสายสัมพันธ์ส่วน
บุคคล ความมีชื่อเสียง บารมี และอิทธิพลภายในพื้นที่ ซึ่งเป็นการคัดเลือกที่ขาดความเชื่อมโยงกับ
ประชาชน การสนับสนุนให้พรรคจัดการเลือกตั้งขั้นต้นจะสร้างความรู้สึกเป็นเจ้าของพรรคการเมืองใน
สายตาประชาชนให้มากขึ้น เพื่อพัฒนาความเชื่อมั่นต่อระบบพรรคการเมืองและการเลือกตั้งของไทยใน
ระยะยาว โดยการแก้ปัญหาที่น่าจะเป็นไปได้จริงอาจจ าเป็นต้องอาศัยการบังคับใช้กฎหมายที่มุ่งให้
ความส าคัญกับการมีส่วนร่วมของประชาชนในการคัดเลือกผู้สมัครมากยิ่งขึ้น เช่น การระบุใน
พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมืองให้มีการเลือกตั้งขั้นต้น โดยอาจให้ทะยอยท า
ตามความพร้อมของแต่ละพรรคการเมือง ไม่จ าเป็นต้องจ ากัดว่าเฉพาะสมาชิกพรรคเท่านั้นจึงจะมีสิทธิ
ลงคะแนนได้ เพราะฐานสมาชิกพรรคการเมืองไทยยังมีขนาดเล็ก และอาจใช้เงินจัดสรรจากเงินกองทุน
พัฒนาพรรคการเมืองเข้ามาร่วมอุดหนุนการจัดการเลือกตั้งขั้นต้น
1.4 อ านาจตรวจสอบถ่วงดุลควรอยู่ที่ใดบ้าง และองค์กรที่ใช้อ านาจนี้ควรมีที่มา
อย่างไร กล่าวได้ว่าทุกประเทศที่ศึกษา มีเป้าหมายร่วมกันที่ชัดเจนประการหนึ่ง คือ การออกแบบให้
ฝ่ายบริหาร ฝ่ายนิติบัญญัติ ศาล และองค์กรอิสระ ต่างต้องถูกตรวจสอบ และให้สถาบันและองค์กร
เหล่านี้มีที่มาในลักษณะคานอ านาจระหว่างกันเพื่อให้เกิดดุลยภาพ การปฏิรูปการเมืองที่เด่นชัดในทุก
ประเทศ คือ การท าให้สถาบันนิติบัญญัติที่มาจากประชาชนมีบทบาทเข้มแข็งขึ้น เช่น ให้รัฐสภามา
จากการเลือกตั้งโดยตรงของประชาชน เพิ่มอ านาจตรวจสอบให้แก่ฝ่ายนิติบัญญัติ และสร้าง
หลักประกันว่า ศาล และองค์กรอิสระมีที่มาจากสถาบันการเมืองที่มาจากการเลือกตั้งของประชาชน
อีกทีหนึ่ง เพื่อสร้างข้อต่อที่ยึดโยงกับประชาชน
