Page 247 - kpiebook65010
P. 247
แนวทางและวิธีการวิเคราะห์
ผลกระทบทางสังคมในการตรากฎหมาย
จากเนื้อความข้างต้น จะเห็นได้ว่า หน่วยงานได้แสดงให้เห็นถึง “ทางเลือก
ที่ประสงค์จะนำมาใช้” คือ การออกกฎหมายเฉพาะเพื่อส่งเสริมการใช้ประโยชน์ผลงานวิจัยและ
นวัตกรรมโดยตรง และได้แสดงให้เห็นถึงการแก้ปัญหาที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน หรืออาจเรียกว่าเป็น
“ทางเลือกในการไม่ทำอะไรเลย” คือ การคงสถานะปัจจุบันไว้ (status quo) ซึ่งได้แก่การให้
หน่วยงานมีดุลพินิจในการจัดการโดยอาศัยกฎหมายและข้อตกลงในสัญญาที่มีอยู่ โดยได้แสดงถึง
ข้อจำกัดของทางเลือกนี้เอาไว้ด้วย อย่างไรก็ตาม การอธิบายในหัวข้อนี้ยังไม่ได้ดำเนินการ
ให้สอดคล้องกับคำแนะนำใน RIA Handbook อีกประการหนึ่ง นั่นคือ “ควรอธิบายด้วยว่า
การแก้ปัญหาด้วยมาตรการทางเลือกอื่นที่ไม่ใช่การตรากฎหมายได้ผลอย่างไร และมีอุปสรรคหรือ
ข้อจากัดอย่างไรบ้าง” เช่น รัฐบาลอาจเลือกใช้แนวทางการกำหนดมาตรฐานของข้อสัญญา
ที่ใช้สำหรับงานวิจัยและนวัตกรรมจากงบประมาณของรัฐให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องนำไปปรับใช้ให้
เป็นไปในลักษณะเดียวกันทั้งหมดได้โดยไม่ต้องออกกฎหมายก็ได้ เป็นต้น
กล่าวโดยสรุป การกำหนดทางเลือกในมาตรการทางกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับ
เรื่องนี้นั้น อาจกำหนดได้เป็น 3 ประการ ได้แก่
(1) ทางเลือกที่ 1 ไม่ทำอะไรเลย ปล่อยให้หน่วยงานใช้ดุลพินิจจัดการปัญหา
ไปตามกฎหมายที่มีอยู่และระบบของสัญญา
(2) ทางเลือกที่ 2 รัฐบาลกำหนดข้อสัญญามาตรฐานที่ใช้สำหรับงานวิจัยและ
นวัตกรรมจากงบประมาณของรัฐให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องนำไปปรับใช้ให้
เป็นไปในลักษณะเดียวกันทั้งหมดได้โดยบริหารจัดการอุปสรรคที่ถูกอ้างว่า
มีอยู่ (เช่น ความยุ่งยากในการประสานงานกับอัยการ)
(3) ทางเลือกที่ 3 ออกกฎหมายเฉพาะเรื่องเพื่อใช้กับงานวิจัยและนวัตกรรม
จากงบประมาณของรัฐ
ทั้งนี้ มีข้อสังเกตว่า การเพิ่มทางเลือกที่ 2 เข้ามานั้น อาจทำให้ความจำเป็น
ของทางเลือกที่ 3 ซึ่งเป็นทางเลือกที่หน่วยงานประสงค์จะนำมาใช้ลดน้อยลงไป เนื่องจากหาก
รัฐบาลสามารถควบคุมเนื้อหาของข้อตกลงในสัญญาประเด็นนี้ให้เป็นไปในทิศทางเดียวกันได้แล้ว
คู่สัญญาย่อมสามารถอาศัยสิทธิในสัญญาบังคับกันได้ตามกฎหมาย จึงเป็นการลดต้นทุนในส่วนของ
การจัดให้มีกฎหมายและองค์กรตามกฎหมายที่จัดตั้งขึ้นใหม่ได้ อย่างไรก็ตาม การบังคับโดยอาศัย
สัญญาอาจมีข้อจำกัดในแง่ที่การบังคับนั้นสามารถทำได้โดยอาศัยแต่เพียงข้อสัญญาเท่านั้น แต่หาก
สิทธิที่พิพาทกันนั้น มีความเกี่ยวข้องไปถึงบุคคลภายนอกที่ไม่ได้เป็นคู่สัญญาโดยตรงแล้ว อาจมี
สถาบันพระปกเกล้า
235
