Page 186 - kpi15476
P. 186
การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 15 1 5
คือสิ่งที่นักปราชญ์เหล่านี้เห็นร่วมกันคือผู้ปกครองจะต้องเป็นผู้ที่มีการศึกษาอบรม มีความ
รอบรู้ในสาขาวิชาต่างๆ เช่น การใช้ภาษาในการสื่อสารในการเขียนโคลงกลอน ความรู้เกี่ยวกับ
การปกครองบ้านเมือง ความรู้เกี่ยวกับธรรมเนียมปฏิบัติและกฎเกณฑ์ทางสังคมต่างๆ ความรู้
เกี่ยวกับดนตรี ความรู้เกี่ยวกับธรรมชาติและการเปลี่ยนแปลงของธรรมชาติ ความรู้เกี่ยวกับ
ประวัติศาสตร์ รวมไปถึงความรู้ในการใช้อาวุธและการขับรถม้า แต่นอกเหนือจากความรู้ต่างๆ
ที่ว่าจะต้องเป็นผู้มีคุณธรรม ซึ่งเป็นพื้นฐานของความเป็นคน คนที่ไม่มีคุณธรรมไม่อาจนับว่าเป็นคน
คือไม่แตกต่างไปจากสัตว์เดียรฉานนั่นเอง
การศึกษา ในทัศนะของขงจื่อ มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการพัฒนาความรู้ความสามารถของ
บุคคล ทำให้สามารถเลี้ยงดูครอบครัว ปกครองประเทศ และสร้างสรรค์สันติภาพให้แก่โลก
การศึกษาไม่ใช่เป็นเพียงเครื่องประดับฐานะของบุคคลเพียงอย่างเดียว การศึกษาจึงต้องเน้นใน
เรื่องแก้ไขทัศนคติ พฤติกรรม และการใช้ประโยชน์จากวิชาความรู้
ขงจื่อ..ธรรมราชาในแนวคิดของขงจื่อ
แนวคิดของขงจื่อกล่าวได้ว่าตั้งอยู่บนหลักการของหลักมนุษยธรรมหรือเมตตาธรรม หรือ
ความรักที่มีต่อเพื่อนมนุษย์เป็นฐานคิด นอกจากนี้ ขงจื่อยังเห็นว่าประชาชน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง
ผู้นำ ยังจะต้องมีคุณสมบัติในเรื่องต่อไปนี้ ความยุติธรรมถูกต้อง การยึดมั่นในจารีตประเพณี
ความจงรักภักดี การเอาใจเขามาใส่ใจเรา การทำตัวให้เป็นที่เชื่อถือ การให้ความเคารพต่อผู้อื่น
การนอมน้อมต่อผู้อื่น การรู้จักใช้ปัญญา ความกล้าหาญ การกตัญญูต่อพ่อแม่ ความรักพี่รักน้อง
ความมุ่งมั่น ความอดทน การดำรงชีวิตแบบเรียบง่าย การสำรวมไม่พูดเพ้อเจ้อ ความขยัน
ความมีจิตใจเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ ความเห็นอกเห็นใจคนอื่น ความประหยัดอดออม ความสุภาพสุขุม
การใฝ่เรียนรู้ ความพร้อมในการแก้ไขสิ่งที่ผิด การถ่อมตน การมีความละอายต่อบาป เป็นต้น
จากหลักคุณธรรมต่างๆ ข้างต้นที่ถือว่าเป็นหลักกการสำคัญพื้นฐาน 5 ประการของขงจื่อ ได้แก่
1. มนุษยธรรมหรือเมตตาธรรม
2. ความยุติธรรมหรือความถูกต้องเป็นธรรม
3. จารีตธรรมหรือกฎเกณฑ์การปฏิบัติต่อกันในสังคม
4. ปัญญาธรรมหรือการใช้สติปัญญา
5. ศรัทธาธรรมหรือการเป็นคนที่น่าเชื่อถือไว้วางใจ
มนุษยธรรมหรือเมตตาธรรม?
ขงจื่อกล่าวว่า “การมีเมตตาธรรมคือความเป็นคน” คำกล่าวข้างต้นมีความหมายว่าการมี
เมตตาธรรมเป็นคุณสมบัติพื้นฐานที่สำคัญยิ่งของความเป็นคน หรือกล่าวอีกอย่างหนึ่ง การมี
เมตตาธรรมเป็นธรรมชาติของคน และด้วยคุณสมบัติที่ว่านี้ที่ทำให้คนเป็นคน ถ้าบุคคลที่ปราศจาก
คุณสมบัติดังกล่าวก็ไม่อาจถือว่าเป็นคน อันเป็นคุณสมบัติที่แยกระหว่างคนกับเดรฉานสัตว์ เอกสารประกอบการประชุมกลุ่มย่อย
