Page 191 - kpi15476
P. 191
190 การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 15
ความเชื่อถือศรัทธา?
คุณธรรมข้อที่ 5 คือความเชื่อถือศรัทธาคือความไว้วางใจ ความศรัทธา ความจริงใจ
ถ้าปราศจากสิ่งนี้ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลกับบุคคล และความสัมพันธ์ระหว่างผู้บังคับบัญชากับ
ผู้ใต้บังคับบัญชาก็จะเป็นไปไม่ได้ ในส่วนที่เกี่ยวกับคุณธรรมข้อนี้ ขงจื่อกล่าวว่า
ฉันไม่รู้ว่าคนที่สูญเสียความไว้วางใจจากบุคคลอื่นจะใช้ชีวิตอย่างไร รถลากคันใหญ่
จะเคลื่อนไปข้างหน้าได้อย่างไร ถ้าไม่มีหมุดร้อยเข้ากับแอก หรือรถลากคันเล็ก ถ้าไม่มี
หมุดที่ร้อยเข้าแผ่นเหล็กรอบคอสัตว์ที่ฉุดลาก
อุปกรณ์ทั้งสองเป็นองค์ประกอบสำคัญที่ทำให้รถลากเคลื่อนที่ไปได้ เสมือนศรัทธาความไว้
วางใจที่ทำให้บุคคล 2 ฝ่ายมีความสัมพันธ์เชื่อมต่อกันได้ และบังคับบัญชากันได้ ในหลายโอกาส
ขงจื่อกล่าวว่า คนหนุ่มควรต้องมีความระมัดระวังและทำตัวให้เป็นที่น่าเชื่อถือ โดยเฉพาะ
ผู้ปกครองจะต้องจริงจังและทำตัวให้เป็นที่น่าเชื่อถือ ในทำนองเดียวกัน สุภาพชนต้องมีความ
น่าเชื่อถือเมื่อเอ่ยวาจากับเพื่อน สิ่งหนึ่งที่ลูกศิษย์ของขงจือ เจิงเซิน ตรวจสอบตัวเองอยู่เสมอเป็น
รายวันว่าตัวเองมีความน่าเชื่อถือหรือไม่ในการติดจ่อสัมพันธ์กับเพื่อน คำกล่าวข้างต้นบ่งบอกว่า
ทั้งขงจื่อและเจิงเซินให้ความสำคัญกับคุณธรรมข้อนี้อย่างมาก
ในคำวิจารณ์ที่มีต่อฟานฉื๋อข้างต้น ขงจื่อกล่าวว่าผู้ปกครองจำต้องยึดมั่นในจารีต ความถูก
ต้อง และความน่าเชื่อในสายตาของประชาชน และถ้าเป็นดั่งข้างต้นประชาชนจะจงรักภักดีและ
เชื่อฟังผู้ปกครอง และในคราวหนึ่งที่ขงจื่อพูดกับท่านเน้นย้ำเรื่องความเป็นบุคคลที่น่าเชื่อถือ ดังนี้
จื่อกงถามเกี่ยวกับการปกครอง ขงจื่อกล่าวว่า “ถ้ามีอาหารเพียงพอและอาวุธเพียงพอ
ประชาชนคนธรรมดาจะมีความเชื่อถือในตัวเธอ และแล้วจื่อกงถามต่อ “ถ้าจำเป็นต้องยอมสละ
อย่างใดอย่างหนึ่งใน 3 สิ่ง ควรยอมสละสิ่งใดก่อน” ขงจื่อตอบว่า “อาวุธ” “และถ้าจำเป็นจะต้อง
ยอมสละ 1 ใน 2 สิ่งที่เหลือ ควรสละสิ่งใด” “สละอาหาร เนื่องจากตั้งแต่สมัยโบราณกาล ความ
ตายได้คราชีวิตประชาชนเป็นประจำ แต่ถ้าประชาชนคนธรรมดาไม่เชื่อถือใครเลย จะอยู่รอด
ไม่ได้” การตอบเช่นนี้ หมายความว่าขงจื่อให้ความสำคัญกับความไว้วางใจที่ประชาชนมีต่อ
ผู้ปกครองเป็นอันดับหนึ่ง มีความสำคัญเหนืออาวุธและอาหาร หากรัฐบาลที่ประชาชนไว้วางใจจะ
สามารถฟันฝ่าความยากลำบากระยะสั้นไปได้ ถ้าประชาชนมีความเชื่อถือศรัทธาในผู้นำรัฐบาล
เมิ่งจื่อ..การเมืองเรื่องมนุษยธรรม?
เมิ่งจือ เป็นศิษย์ของจื่อซือ เป็นผู้สืบทอดและพัฒนาแนวคิดของขงจื่อ เป็นผู้เลื่อมใสศรัทธา
เอกสารประกอบการประชุมกลุ่มย่อย มนุษยธรรมเป็นแกนกลางในการพัฒนาแนวคิดทางการเมืองเป็นวิถีทางของราชาผู้ครองเมือง
ในขงจื่อและยึดขงจื่อเป็นแบบอย่างของการใช้ชีวิต ในบรรดาหลักคุณธรรมของขงจื่อที่เน้นทั้ง
มนุษยธรรมและจารีตประเพณี เมิ่งจื่อให้น้ำหนักกับหลักมนุษยธรรมเป็นอย่างยิ่ง และยึดหลัก
แนวคิดทางการเมืองที่ยึดมนุษยธรรมของเมิ่งจื่อมีขอบเขตเนื้อหาค่อนข้างกว้างขวาง
ครอบคลุมทั้งด้านเศรษฐกิจ การเมือง การศึกษา และแนวทางการสร้างเอกภาพให้กับประเทศ
สาระด้านต่างๆ ข้างต้นถูกร้อยเรียงเข้าด้วยกันด้วยแนวคิดประชาชนคือฐานรากของระบบ
