Page 249 - kpi18886

241

ประชาธิปไตย (ธงชัย วงศ์ชัยสุวรรณ, 2552: 28-29 ใน พิศาล มุกดารัศมี,

2554: 4-43) เป็นสิ่งที่ถูกปฏิบัติกันมาจนกลายเป็นธรรมเนียมทางการเมือง
จนนำไปสู่การถกแถลงถึงความล้มเหลวของการจัดดุลแห่งอำนาจในระบอบ
ประชาธิปไตยแบบตัวแทนของสังคมไทย ขณะเดียวกัน “การลดทอนความชอบ

ธรรมของระบอบตัวแทนที่ผ่านการเลือกตั้งนั้นเท่ากับว่าเป็นการลดทอน
สิทธิและเสียงของประชาชน ตลอดจนทำให้ความเสมอภาคระหว่างบุคคล
ในระบอบประชาธิปไตยถูกกระทบ” อีกด้วย

ปัญหาและอุปสรรคทางด้านสถาบันและกระบวนการ

หากพิจารณาโครงสร้างรัฐไทยจะพบว่า ปัญหาในการจัดดุลแห่งอำนาจเกิด

จากการที่ระบอบประชาธิปไตยไม่ใช่สถาบันการเมืองแบบตะวันตกสถาบันแรก
ที่ได้รับการสถาปนาขึ้นในสังคมการเมืองไทย เพราะก่อนหน้าการเปลี่ยนแปลง
การปกครองมาสู่ระบอบประชาธิปไตยนั้นได้มีระบบราชการสมัยใหม่ กองทัพ

ประจำการ ระบบกฎหมายสมัยใหม่ ระบบศาล รูปแบบของการปกครองในแบบ
รัฐรวมศูนย์ เป็นประเด็นสำคัญที่ธีรยุทธ บุญมี ตั้งข้อสังเกตถึงจุดอ่อนของ
ประชาธิปไตยไทย อยู่ที่ความล้มเหลวในการสร้างประชาธิปไตยให้เป็น “สถาบัน

ประชาธิปไตย” ควบคู่ไปกับสถาบันหลักที่มีอยู่เดิม อันได้แก่ ชาติ ศาสนา
พระมหากษัตริย์ (ธีรยุทธ บุญมี, 2536: 111 ใน พิศาล มุกดารัศมี, 2554:
4-44) ดุลแห่งอำนาจในสังคมไทยจึงมีอย่างหลากหลาย ก่อนที่จะมีระบอบ

ประชาธิปไตยเกิดขึ้น และดุลแห่งอำนาจดังกล่าวนี้อยู่นอกขอบเขตที่รัฐธรรมนูญ
ฉบับลายลักษณ์อักษรจะเข้าไปจัดการได้อย่างแท้จริง

ความล้มเหลวของการสถาปนาดุลแห่งอำนาจในแง่สถาบันทางการเมือง
ในระบอบประชาธิปไตยของสังคมการเมืองไทย ก่อให้เกิดโครงสร้างอำนาจรัฐ
ของไทยที่มีลักษณะเป็น “รัฐคู่ขนาน” (parallel state) (Paxton, 2004 ใน
เออเจนี เมริโอ (เขียน) วีระ อนามศิลป์ (แปล), 2559: 14) หรือ “รัฐเร้นลึก”

(deep state) (Dale Scott, 2008 ใน เออเจนี เมริโอ (เขียน) วีระ อนามศิลป์
(แปล), 2559: 14) ที่สถาบันระบบราชการทั้งฝ่ายทหารและพลเรือน มีบทบาท

อำนาจอิทธิพลในการควบคุมกำกับทางการเมืองอยู่เบื้องหลัง และในสถานการณ์ที่
โอกาสทางการเมือง (political opportunity) เอื้ออำนวย เช่น ในวิกฤตการณ์

การประชุมกลุมยอยที่ 2