Page 23 - kpi20686

ห น้ า | 13

2. หลักเกณฑ์ที่ท าให้องค์กรที่จัดตั้งภายในฝ่ายบริหารเป็นอิสระจากฝ่ายบริหาร
ในต่างประเทศองค์กรของรัฐที่เป็นอิสระนั้นอาจจัดตั้งขึ้น โดยกฎของรัฐสภา
(พระราชบัญญัติหรือรัฐบัญญัติ) หรือกฎของฝ่ายบริหาร (พระราชกฤษฎีกาหรือรัฐกฤษฎีกา) ก็ได้
อย่างไรก็ดี วิธีการจัดตั้งนั้นมิได้เป็นหลักประกันความอิสระเสมอไปการพิจารณาว่า องค์กรใดเป็น

องค์กรอิสระหรือไม่นั้น สามารถพิจารณาได้จาก “สถานะ” “อ านาจหน้าที่” และ “การควบคุม
ตรวจสอบ” ขององค์กรดังกล่าวตามที่กฎหมายก าหนด ดังมีรายละเอียดตามที่จะได้กล่าวต่อไปนี้
2.1 สถานะขององค์กร
ในประเทศฝรั่งเศสไม่มีการก าหนดนิยามไว้ในบทบัญญัติของกฎหมายว่า “องค์กรของ

รัฐที่เป็นอิสระ” มีความหมายอย่างไร รัฐบัญญัติที่จัดตั้งองค์กรนั้น ๆ จะบัญญัติไว้อย่างชัดเจนว่า
องค์กรใดเป็นองค์กรของรัฐที่เป็นอิสระ อย่างไรก็ดีมิได้หมายความว่า การที่ไม่มีบทบัญญัติในลักษณะ
นี้ จะท าให้องค์กรของรัฐที่เป็นอิสระไม่เป็นองค์กรที่เป็นอิสระ
ส าหรับประเทศสหรัฐอเมริกานั้น องค์กรก ากับอิสระจัดตั้งขึ้น โดยกฎหมายระดับ

พระราชบัญญัติ (Statutes) ซึ่งตราขึ้นโดยสภาคองเกรส โดยในกฎหมายจะก าหนดโครงสร้างและ
อ านาจหน้าที่ขององค์กรที่ชัดเจน โดยปกติองค์กรก ากับอิสระจะมีโครงสร้างและอ านาจหน้าที่แตกต่าง
จากหน่วยงานประเภทอื่นในฝ่ายบริหาร และที่เรียกว่าเป็นองค์กรอิสระนั้น หมายถึง องค์กรที่เป็น

อิสระจากกระทรวง (Executive Departments) นั่นเองด้วยเหตุนี้ จึงจ าเป็นต้องน าบทบัญญัติที่
จัดตั้งองค์กรเหล่านี้มาวิเคราะห์เพื่อให้ทราบว่า ลักษณะขององค์กรอิสระนั้นเป็นอย่างไร ซึ่งลักษณะ
ขององค์กรอิสระนั้นอาจสรุปเป็นหลักได้ ดังนี้
2.1.1 มีความเป็นอิสระในทางรูปแบบ
(ก) การจัดตั้ง

ในประเทศฝรั่งเศสการจัดตั้งองค์กรอิสระ มักจะอยู่ในรูปแบบของคณะกรรมการ
(เว้นแต่ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภาที่ผู้ตรวจการแผ่นดิน แต่ละรายจะมีอ านาจเป็นของตนเอง) ซึ่ง
ที่มาของบุคคลผู้เป็นกรรมการนั้น มาจากหลากหลายอาชีพ แต่ก็มีหลายองค์กรอิสระที่ผู้เป็นกรรมการ

ประกอบด้วยบางสาขาอาชีพ เช่น คณะกรรมการส ารวจความเห็นของประชาชน คณะกรรมการว่า
ด้วยการกระท าที่ฝ่าฝืนกฎหมายภาษี คณะกรรมการว่าด้วยการเลือกตั้งประธานาธิบดีหรือ
คณะกรรมการควบคุมการใช้เงินในการหาเสียงทางการเมืองและการเงินของฝ่ายการเมือง (เช่น การ
รับบริจาคเงินของพรรคการเมือง) ที่กรรมการของคณะกรรมการเหล่านี้ประกอบด้วยผู้พิพากษาสอง

สาย คือ ผู้พิพากษาศาลยุติธรรมและศาลปกครอง (ซึ่งรวมถึงศาลบัญชีด้วย) นอกจากนั้น
คณะกรรมการองค์กรอิสระอาจประกอบด้วย สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรหรือวุฒิสภาด้วยก็ได้ ทั้งนี้เป็น
ผลสืบเนื่องมาจากความห่วงใยของรัฐสภาที่มีต่อการใช้อ านาจขององค์กร ซึ่งอาจกระทบต่อเสรีภาพ
ของประชาชน

นอกจากที่มาของกรรมการดังกล่าวข้างต้น ปัจจุบันมีการเพิ่มกรรมการที่มาจาก
ภาคเอกชนในองค์กรอิสระด้วยเช่นในกรณีของคณะกรรมการก ากับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์
ของประเทศฝรั่งเศส ซึ่งประกอบด้วยภาคเอกชน 3 คน จากกรรมการทั้งหมด 9 คนหรือ
คณะกรรมการแข่งขันทางการค้าของประเทศฝรั่งเศส ซึ่งประกอบด้วยภาคเอกชน 9 คน จาก

กรรมการทั้งหมด 16 คน หรือคณะกรรมการก ากับการธนาคาร ประกอบด้วยภาคเอกชน 4 คน จาก