Page 155 - kpi20756

การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 21 1
ลดช่องว่างความเหลื่อมล้ำ สร้างคุณภาพประชาธิปไตย

2.2 ปัญหาเชิงวัฒนธรรมทางการเมืองและพฤติกรรมของผู้คนในสังคมไทย

อันเป็นเรื่องของแบบแผนค่านิยม ทัศนคติ ความเชื่อ และความโน้มเอียงของบุคคล

ที่มีต่อระบบการเมือง แล้วในที่สุดมีผลต่อการแสดงบทบาททางสังคมการเมืองของบุคคลในสังคม
นั้นๆ เช่น คนไทยมีค่านิยมยกย่องคนรวยและคนมีอำนาจ แต่ไม่ได้ตั้งคำถามว่า ทรัพย์สินเงิน
53
ทองและอำนาจที่ได้มานั้นมีความสุจริตและมีความถูกต้องหรือไม่ และคนรวยก็มักไม่ช่วยคนจน

หรือคนไทยมีค่านิยมและความเชื่อเรื่องการทำบุญให้กับวัด แต่ไม่พร้อมที่จะบริจาคเงินเพื่อช่วยเหลือ
สังคม หรือบริจาคเงินให้กับโครงการรณรงค์เพื่อประโยชน์สาธารณะอื่นๆ โดยเฉพาะการช่วยเหลือ

คนยากคนจน หรือคนด้อยโอกาสต่างๆ จากค่านิยมและความเชื่อพื้นฐานเช่นนี้ ยิ่งซ้ำเติมให้
54
ปัญหาความเหลื่อมล้ำทางสังคมไทยทวีความรุนแรงมากยิ่งขึ้น ในสังคมที่มีความเหลื่อมล้ำอย่าง
มากและสั่งสมมายาวนาน ไม่อาจทำให้คนเชื่อได้ว่าอนาคตของตนและลูกหลานจะดีขึ้นได้

ประเด็นที่สำคัญมากกว่านั้นคือ สภาวะความเหลื่อมล้ำอย่างมากจะทำลายศักยภาพ

หรือขีดความสามารถที่แฝงเร้นอยู่ของคนเราไม่ให้แสดงออกมา เพราะไม่มีโอกาสหรือไม่มีพลัง
เพียงพอหรืออาจเป็นเพราะเสี่ยงเกินไปที่จะริเริ่มสิ่งใหม่ ความเหลื่อมล้ำจึงทำลายทั้งศักยภาพของ

ตัวคน กลุ่มทางสังคมต่างๆ และประเทศชาติโดยส่วนรวม การแก้ไขความเหลื่อมล้ำทางสังคม
จึงต้องมุ่งปลดปล่อยพลังการผลิตของสังคม ซึ่งไม่ได้มีความหมายแต่เพียงการผลิตด้านสินค้าและ
บริการที่มีมูลค่าเท่านั้น หากแต่รวมถึงการผลิตสิ่งที่มีคุณค่าอื่นๆ เช่น ศิลปะ วิชาความรู้

สติปัญญา และด้านจิตวิญญาณของสังคมด้วย 55

ในการศึกษาเรื่องวัฒนธรรมทางการเมืองของนักวิชาการนั้น ได้นำมาสู่การตั้งคำถาม

สำคัญที่ว่า “ประชาชนสามารถสร้างผลกระทบต่อระบบสังคมการเมืองที่พวกเขาดำรงอยู่ได้
56
อย่างไร” (Heywood, 2007) ดังตัวอย่างการศึกษาของ Robert D. Putnam และ คณะ
(1993) ที่พบว่า ทางตอนเหนือของประเทศอิตาลีแถบ มิลานและทอรีโนมีเศรษฐกิจดี การเมือง
57
และศีลธรรมดี อันเนื่องมาจากมีการรวมตัวกันของผู้คนในรูปของกลุ่ม ชมรม สมาคม สหกรณ์
หรือการรวมตัวกันในรูปองค์กรประชาสังคมต่างๆ และการรวมตัวกันของผู้คนในรูปแบบต่างๆ

ดังกล่าว ยังเป็นตัวกำหนดที่สำคัญที่สุดต่อความมั่งคั่งทางเศรษฐกิจ รวมถึงความเป็น
ประชาธิปไตยที่เท่าเทียมและความสงบสุขของสังคม ขณะที่อิตาลีทางตอนใต้กลับพบความแตกต่าง

อย่างมีนัยสำคัญนั่นคือ แถบซิซิลีที่มีแต่ความยากจน ความเหลื่อมล้ำ การทุจริตคอร์รัปชันและ
นักเลงผู้มีอิทธิพล เป็นต้น

53 Almond, G. A. & Verba, S.(1965). The Civic Culture : Political Attitudes and Democracy in
Fives Nations, Boston : Little, Brown & Company.
54 พรอัมรินทร์ พรหมเกิด. (2556). สังคมวิทยาการเมือง. พิมพ์ครั้งที่ 2. ขอนแก่น: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัย
ขอนแก่น.

55 คณะกรรมการปฏิรูป (คปร.). (2554). แนวทางการปฏิรูปประเทศไทย: ข้อเสนอต่อพรรคการเมืองและผู้มี
สิทธิ์เลือกตั้ง. กรุงเทพฯ: หจก. บางกอกบล็อก.
56 Heywood, Andrew. (2007). Politics. (Third Edition). New York: PALGRAVE MACMILLAN. เอกสารประกอบการสัมมนากลุ่มย่อยที่ 2

57 Putnam, Robert D., Leonardi, Robert & Nonetti, Raffaella Y. (1993). Making Democracy Work :
Civic Traditions in Modern Italy. New Jersey : Princeton University.