Page 154 - kpi20756
P. 154
1 การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 21
ลดช่องว่างความเหลื่อมล้ำ สร้างคุณภาพประชาธิปไตย
2) โครงสร้างการบริหารจัดการภาครัฐที่มีลักษณะรวมศูนย์ไว้ที่ส่วนกลาง และ
หัวเมืองใหญ่ต่างๆ ในภูมิภาค ได้ส่งผลกระทบต่อความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงบริการพื้นฐานของ
รัฐในเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ ระหว่างประชากรในเขตเมืองและเขตชนบท และประชากร
ในแต่ละภูมิภาค บริการพื้นฐานของรัฐทั้งบริการด้านการศึกษา การพัฒนาทักษะฝีมือ
ด้านสาธารณสุข และโครงสร้างพื้นฐานต่างๆ ส่วนใหญ่มีการกระจุกตัวหนาแน่นในเขต
กรุงเทพมหานครและปริมณฑล รวมทั้งเมืองใหญ่ต่างๆ
3) ระบบกรรมสิทธิ์ที่ดิน ที่ดินมีความสำคัญสูง เพราะเป็นปัจจัยพื้นฐานในการ
ประกอบอาชีพ และความมั่นคงในการดำรงชีวิต ปัญหากรรมสิทธิ์ที่ดินจึงมีความเชื่อมโยงกับ
ปัญหาความยากจนและความเหลื่อมล้ำในด้านโอกาสทางเศรษฐกิจ ที่ดินยังเป็นส่วนหนึ่งที่สำคัญ
ของฐานชีวิตสำหรับทุกคนและมีอยู่อย่างจำกัด ดังนั้นจึงไม่ควรถือว่าที่ดินเป็น “สินค้าเสรี”
เหมือนสินค้าทั่วไปในตลาดทุนนิยมเสรี การปล่อยให้รัฐและอำนาจทุนเข้าถือครองที่ดินอย่างไม่
จำกัด นำไปสู่การสร้างความไม่เป็นธรรมในสังคมอย่างใหญ่หลวง เช่น มีที่ดินจำนวนมากที่ถูก
ปล่อยให้รกร้างว่างเปล่าเพราะรัฐครอบครองโดยไม่ใช้ประโยชน์ หรือนายทุนบางรายถือครองที่ดิน
จำนวนมหาศาลเพื่อการเก็งกำไร ทำให้ที่ดินมีราคาแพงจนประชาชนทั่วไปเข้าถึงได้ยาก ขณะที่
เกษตรกรและคนยากไร้อีกเป็นจำนวนมากไม่มีที่ดินเป็นของตนเอง หรือมีที่ดินทำกินไม่เพียงพอ
เป็นต้น
4) ระบบกระบวนการยุติธรรมยังมีข้อจำกัดสำหรับคนจน กล่าวคือ คนจนและ
คนชายขอบยังไม่สามารถเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมได้อย่างทั่วถึง เช่น การเข้าสู่กระบวนการ
ยุติธรรมที่มีการดำเนินคดีที่ใช้เวลายาวนาน ทำให้มีต้นทุนค่าใช้จ่ายสูง รวมทั้งการเน้นแบบแผน
ขั้นตอนการปฏิบัติของรัฐ และการใช้ภาษาของทางราชการโดยเคร่งครัด ทำให้ยากต่อความเข้าใจ
ของประชาชน กระบวนการดังกล่าวยังเป็นการผูกขาดอำนาจไว้ที่รัฐโดยไม่กระจายสู่ชุมชน
เป็นต้น
5) ระบบการบริหารราชการแผ่นดินที่ขาดประสิทธิภาพ ขาดความโปร่งใส และ
การปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ/การทุจริตคอร์รัปชันของเจ้าหน้าที่รัฐ เป็นสาเหตุสำคัญส่วนหนึ่ง
ที่ทำให้การดำเนินนโยบายสาธารณะและการจัดบริการสาธารณะเพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตของ
ประชาชนขาดประสิทธิภาพและประสิทธิผล เพราะการจัดสรรงบประมาณบางส่วนมีการทุจริต
คอร์รัปชัน งบประมาณที่นำไปใช้จ่ายไม่ตรงกับวัตถุประสงค์และกลุ่มเป้าหมายที่มีความจำเป็น
ขณะเดียวกันยังขาดระบบฐานข้อมูลที่ทันสมัย เพื่อเป็นฐานข้อมูลที่บ่งชี้คุณลักษณะของคนจน
หรือผู้ด้อยโอกาส จึงทำให้การบริหารจัดการของรัฐเข้าไม่ถึงกลุ่มคนด้อยโอกาส จนทำให้เกิด
เอกสารประกอบการสัมมนากลุ่มย่อยที่ 2 สำคัญที่ทำให้เกิดความเหลื่อมล้ำอย่างรุนแรงในสังคมไทย และปัญหาเชิงโครงสร้างเช่นนี้เป็น
52
ช่องว่างของความเหลื่อมล้ำ
โดยสรุปแล้ว จะเห็นได้ว่าปัญหาเชิงโครงสร้างของสังคมไทยดังที่กล่าวมาเป็นต้นเหตุ
ตัวกีดกันมิให้คนจำนวนมากสามารถเข้าถึงทรัพยากรได้อย่างเท่าเทียมกัน
52
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2557). รายงานการวิเคราะห์สถานการณ์
ความยากจนและความเหลื่อมล้ำในประเทศไทย ปี 2555. สืบค้นจาก http://social.nesdb.go.th/.
