Page 44 - kpi20858
P. 44
31
2.1.2 ขนบนิยมในงำนศิลปกรรมไทย
อารยธรรมอินเดียที่เผยแพร่เข้ามาในประเทศไทย เมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 10-11 ก่อให้เกิด
วัฒนธรรมที่เรียกว่า ทวาราวดี ซึ่งนับถือพุทธศาสนา ด้วยเหตุนี้ศิลปกรรมต่างๆ จึงถูกเนรมิตขึ้น
ภายใต้กรอบการน าเสนอที่เกี่ยวเนื่องกับความต้องการทางศาสนาเป็นหลัก
การสร้างงานศิลปกรรมของไทย ทั้งด้านจิตรกรรมและประติมากรรม มีแนวทางที่ปฏิบัติสืบ
45
ต่อกันมา เรียก ขนบนิยม ซึ่งค าว่า ขนบ หมายถึง แบบแผนที่กระท ากันมา ดังนั้นขนบนิยมคือ
แบบแผนซึ่งมีความนิยมสร้างสรรค์ของช่างไทยที่กระท าสืบทอดต่อกันมา อาศัยการส่งต่อกันแบบ
สกุลช่าง ทว่าก็มิได้มีแบบยึดตายตัว หากแต่มีการปรับประยุกต์ให้เกิดความงดงามที่สอดคล้องกับ
ค่านิยมของคนในชาติและยุคสมัย แต่ยังคงไว้ซึ่งลักษณะของความเป็นไทย
ทั้งนี้สามารถจ าแนกหัวข้อของการศึกษาออกเป็น 2 ประเภทคือ ขนบนิยมด้านการสร้าง
ผลงานจิตรกรรมของไทย และขนบนิยมด้านการสร้างผลงานประติมากรรมของไทยในช่วงก่อนรัช
สมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งในเนื้อหานี้มีความมุ่งเน้นกล่าวถึงด้าน การน าเสนอ
รูปทรง มุมมอง และลักษณะการใช้สี เพื่อเป็นการเปรียบเทียบให้เห็นวิถีการแสดงออกระหว่าง
แนวทางศิลปะแบบตะวันตกและศิลปกรรมของไทย
2.1.2.1 ขนบนิยมในงำนจิตรกรรมไทย
จิตรกรรมเป็นประหนึ่งเครื่องมือที่ส่งเสริมโน้มน าให้พุทธศาสนิกชนเกิดความเลื่อมใส ศรัทธา
ในหลักค าสอนทางศาสนาพุทธ ลักษณะเด่นของงานจิตรกรรมไทยเป็นศิลปะที่แสดงการสื่อสาร
ด้วยภาพ ซึ่งภาษาภาพนั้นมีพลังในการสะท้อนความคิดเชิงนามธรรมของหลักศาสนาให้กระจ่าง
ชัดในการรับรู้ได้ ทั้งนี้สามารถสรุปลักษณะส าคัญของงานจิตรกรรมตามขนบโดยสังเขป ได้ดังนี้
จิตรกรรมไทยแบบประเพณี มีลักษณะด าเนินตามขนบ ในช่วงเริ่มต้นได้รับอิทธิพลจาก
ศาสนาของอารยธรรมอินเดีย ซึ่งเผยแผ่เข้ามาในประเทศไทยที่ เมื่อเข้าสู่สมัยสุโขทัยในช่วงเริ่มต้น
ราวปลายพุทธศตวรรษที่ 18 เกิดมีการติดต่อกับพม่าและลังกา ท าให้จิตรกรรมสมัยสุโขทัยมี
อิทธิพลของจิตรกรรมพม่าและลังกา ถึงกระนั้นจิตรกรรมไทยยังคงแสดงเอกลักษณ์ที่เด่นชัดตาม
ลักษณะไทย สืบทอดมาสู่สมัยกรุงศรีอยุธยา ในสมัยนี้เองที่จิตรกรรมไทยประเพณีได้รับอิทธิพล
จากศิลปะจีน และเด่นชัดมาก ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ ครั้งรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้า
45 ส านักงานราชบัณฑิตยสภา, ขนบ, เข้าถึงเมื่อ 11 มิถุนายน 2562, เข้าถึงได้จาก http://www.royin.go.th/?
knowledges
