Page 48 - kpi20858
P. 48
35
ของช่างไทย นอกจากนี้รูปทรงไม่ว่าจะถูกจัดจะอยู่ส่วนใดของผนัง ขนาดของรูปทรงเหล่านั้นกลับมี
ขนาดที่ใกล้เคียงกัน มิได้ยึดตามหลักความเป็นจริง ที่วัตถุที่อยู่ในระยะใกล้ต้องมีขนาดใหญ่กว่า
วัตถุที่อยู่ในระยะไกลเสมอ ท าให้ผู้ชมมองเห็นรูปทรงที่ด้านหน้าและด้านหลังมีขนาดใกล้เคียงกัน
ดังนั้นการน าเสนอภาพที่มีมุมมองแบบคลี่ขยาย และการน าเสนอมุมมองที่คล้ายกับการมองจากที่
สูงลงสู่ที่ต ่านี้ เพื่อแสดงให้เห็นถึงรายละเอียดในส่วนต่าง ๆ ให้ได้มากที่สุด และมักมีการจัดจุดเด่น
ของผนังหนึ่ง ๆ กระจายอยู่ตามพื้นที่ต่าง ๆ ของกลุ่มรูปทรงบนผนัง เป็นการมองแบบกระจาย
จุดเด่นหลายจุด มากกว่าจะน าเสนอจุดเด่นเพียงจุดใดจุดหนึ่งทั้งนี้เพื่อตอบสนองต่อการสร้างภาพ
ที่มีลักษณะคล้ายการเล่าเรื่องนั่นเอง
ด้านมุมมองที่แสดงการเล่าเรื่อง ช่างเขียนสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย และกรุงรัตนโกสินทร์
ตอนต้น ยังประดิษฐ์กรอบรูปสามเหลี่ยม ที่ขอบหยักคล้ายฟันปลา เรียกว่า "สินเทา" เป็นเส้นที่ถูก
สร้างขึ้นเพื่อแบ่งฉากเหตุการณ์หนึ่งให้แยกออกจากฉากอีกเหตุการณ์หนึ่ง วิธีการนี้ยังได้ผลดีใน
การเน้นฉากเหตุการณ์ให้เด่นชัด นับเป็นงานออกแบบที่งดงาม และแนบเนียน สอดคล้องกับ
ลักษณะแสดงออก ที่เป็นอุดมคติ ซึ่งแตกต่างจากจิตรกรรมเล่าเรื่องจริง อันเป็นแนวสัจนิยม ที่เข้า
มาแพร่หลายเป็นที่นิยม พร้อมกับวัฒนธรรมตะวันตก ภาพเขียนเช่นนี้จะไม่มีลักษณะอุดมคติเข้า
ปะปน
51
2.1.2.1.3 กำรลงสี
งานจิตรกรรมไทยมีลักษณะเป็นภาพเขียนแบบ 2 มิติ คล้ายภาพเล่าเรื่อง ที่แสดงฉากตอน
หลากหลายบนผนังเดียวกัน การน าเสนอภาพแบบ 2 มิตินี้ อาจเนื่องมาจากสามารถเน้นจุดสนใจ
ได้หลายจุดบนผนังเดียว และช่วยให้จิตรกรสามารถแสดงเรื่องราวได้อย่างละเอียด ประกอบกับ
ภาพลักษณะ 2 มิติ ยังสามารถสร้างจินตนาการตามเรื่องราวได้กว้างไกลกว่าที่ตาเห็น ส่งเสริมให้
เกิดความกลมกลืนระหว่างคุณค่าทางเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับพุทธปรัชญาอันลึกซึ้ง กับคุณค่าทาง
รูปทรงซึ่งเป็นอิสระจากการยึดติดอยู่กับความถูกต้องสมจริงตามธรรมชาติ
ภาพจิตรกรรมไทยมักมีการแสดงออกในลักษณะแบน และไม่ค านึงถึงการสร้างบรรยากาศ
เพื่อผลักระยะ จึงท าให้ต่างไปจากจิตรกรรมแบบตะวันตก นอกจากนี้ยังมิได้ให้ความส าคัญกับการ
แสดงภาพที่สมจริงทางแสงและเงา ภาพในจิตรกรรมเหมือนมีแสงเงาในตัวเองทุกด้านทุกรูปทรง
ทุกสิ่งในทุกส่วนของผนังมีความชัดเจน ภาพไม่แสดงความรู้สึกเกี่ยวกับบรรยากาศของกาลเวลา
52
51 คณะกรรมการโครงการสารานุกรมไทยฉบับเยาวชน, จิตรกรรมในพุทธศำสนำ.
52 สุรศักดิ์ เจริญวงศ์, ขนบนิยมในกำรสร้ำงสรรค์และกำรน ำเสนอจิตรกรรมไทยประเพณี, 8-9.
