Page 46 - kpi20858
P. 46
33
นาฏศิลป์ ของไทย ไม่แสดงอารมณ์ทางใบหน้า ไม่แสดงอายุหรือวัย…ไม่แสดงริ้วรอยย่นบน
หน้าตา แขนขา รวมทั้งรอยยับของเสื้อผ้าอาภรณ์ ขนาดรูปทรง หน้าตา เสื้อผ้าอาภรณ์จะ
เหมือนกันเกือบทุกองค์ เว้นแต่กิริยาท่าทางและรายละเอียดบนเสื้อผ้าที่ต่างกันออกไป
แต่จะทราบว่าบุคคลเหล่านั้นเป็นใคร อยู่ที่การจัดวางต าแหน่งความส าคัญของรูปทรง
ในองค์ประกอบของภาพจิตรกรรม
ระดับที่ 2 รูปแบบผสมอารมณ์ความเป็นจริง ได้แก่ รูปทรงที่เป็นข้าราชส านัก นัก
ดนตรี และชนชั้นสูง เป็นรูปทรงที่มีความส าคัญรองลงมา... เขียนตามอุดมคติแบบโบราณ
โดยผสมกิริยาท่าทางการแต่งกายตามความเป็นจริงของคนในสังคมสมัยนั้นลงไปบ้าง...
อาจจะเห็นปากหรือใบหน้าแสดงอารมณ์มากขึ้น... การแต่งกายเครื่องทรงอาจจะไม่เต็ม
ยศเท่ารูปทรงพระหรือนาง...
ระดับที่ 3 รูปแบบเลียนแบบความเป็นจริง เป็นรูปทรงที่แสดงออกด้วยภาพ
ชาวบ้านสามัญชนธรรมดา... ถ่ายทอดบุคคล สังคม และชีวิตความเป็นอยู่ของชุมชนใน
ยุคนั้นๆ ไว้ในส่วนที่ไม่ใช่จุดเด่นของภาพ เพื่อช่วยให้ช่องผนังมีชีวิตชีวาขึ้น ใกล้ชิดและ
คุ้นเคยกับผู้ชมมากขึ้น และภาพส่วนนี้สะท้อนชีวิตความเป็นอยู่ จารีตประเพณี ความเชื่อ
และความเป็นมาทางประวัติศาสตร์ให้แก่ชนรุ่นหลังได้รับรู้ รูปทรงเหล่านี้ถูกเขียนให้มี
จังหวะลีลาสนุกสนานกว่ารูปทรงพระนาง... แสดงทีท่าในชีวิตประจ าวัน... ช่างมีอิสระที่
จะเขียนรูปคนธรรมดาสามัญที่ตนชอบ อ้วน ผอม แก่หนุ่ม... มักเขียนขึ้นอย่างง่าย ไม่มี
กฎเกณฑ์ตายตัวทั้งการเขียนกิริยา ท่าทางและทั้งการใส่เสื้อผ้าอาภรณ์...
ระดับที่ 4 รูปแบบเกินความเป็นจริง มีรูปทรงแสดงออกคือ รูปสัตว์นรกและ
ลักษณะขุมนรกต่าง ๆ เปรต อสุรกาย หรือคนที่รับทุกข์ในนรก เป็นรูปทรงที่เขียน ไว้ในส่วน
หนึ่งของไตรภูมิ ...เขียนเพื่อแสดงเรื่องราว และใช้เตือนสติผู้คนในสังคม... รูปทรงเหล่านี้
มักเขียนเกินความเป็นจริง ทั้งรูปร่างที่บิดเบี้ยว ผิดขนาด และกิริยาที่เก้งก้าง ออกไป
48
ในทางน่าเกลียดน่ากลัว หรือน่าขบขัน...
จากระดับต่าง ๆ ข้างต้น แสดงให้เห็นถึงขนบนิยมที่มีความเคร่งครัดและผ่อนปรนในบาง
ระดับของกลุ่มรูปทรง กล่าวคือในระดับที่ 1 รูปแบบอุดมคติแสดงด้วยรูปทรง เทวดา เทวดา กษัตริย์
พระหรือนาง มีขนบในการสร้างสรรค์ที่เคร่งครัดมากที่สุด เนื่องจากเป็นแบบแผนที่ปฏิบัติสืบต่อกัน
มาอย่างยาวนาน ประกอบกับมีโครงของเรื่องราวก ากับให้รูปลักษณ์ของกลุ่มคนเหล่านี้มีความ
พิเศษแบบอุดมคติแตกต่างไปจากกลุ่มคนในระดับอื่นๆ จากลักษณะรูปแบบที่ได้รับการก าหนด
48 เรื่องเดียวกัน, 14-21.
