Page 89 - kpi20858
P. 89
46
เกี่ยวกับพระราชพงศาวดาร โดยที่พระราชนิยมของพระมหากษัตริย์ก าหนดทิศทางของรูปแบบการ
แสดงออกให้แตกต่างไปจากศิลปะตามขนบแบบดั้งเดิม ดังที่วิทย์ พิณคันเงินได้กล่าวถึง ดังนี้
โปรดให้ช่างเขียนหลายคน เขียนภาพจากวรรณคดีและจากประวัติศาสตร์ขึ้นโดย
เขียนบนแผ่นไม้หรือแผ่นผ้าใส่กรอบเช่นเดียวกับภาพเขียนของตะวันตก แต่เป็นการใส่
กรอบกระจก ประดับไว้ในพระที่นั่งวโรภาษพิมาน พระราชวังบางปะอินจ านวนกว่า 100
ภาพ แล้วพระราชทานรางวัลตั้งแต่อันดับที่ 1 และอันดับรองลงมาอีกหลายอันดับ ตามแต่
สมควรแก่คุณค่าของภาพนั้นๆ ภาพเหล่านั้นเป็นภาพระบายด้วยสีฝุ่น ประสานแสงและ
เงาทั้งตัวภาพและฉากหลังตลอดจนสิ่งประกอบ... ภาพเหล่านี้แสดงความก้าวหน้า โดย
พัฒนาขึ้นจากที่ระบายสีตัดเส้นตามแบบไทยประเพณี มาเป็นการระบายสีประสานให้
เกิดแสงเงา แต่เค้าโครงส่วนใหญ่ยังมีลักษณะแบบไทยอยู่ อาจเป็นเพราะท าขึ้นตาม
ความนิยมในยุคนั้น และประกอบกับยังมิได้ใช้วิทยาการอย่างตะวันตก เช่น กายวิภาค
62
ทางศิลปะ
การประกวดภาพเขียนครั้งนี้ ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางด้านรูปแบบการแสดงออก ที่
น าเอาแบบอย่างบางประการจากศิลปะตะวันตกมาใช้ในผลงาน โดยยังคงไว้ซึ่งลักษณะไทย และ
เล่าเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์ของไทย ซึ่งผลการประกวดในครั้งนี้ สมเด็จเจ้าฟ้า กรมพระ
ยานริศรานุวัดติวงศ์ ทรงส่งภาพ “โพนช้าง” เข้าประกวด และทรงได้รับพระราชทานรางวัลชนะเลิศ
ในขณะที่ทรงมีพระชนมายุเพียง 17 พรรษา ภาพนี้เขียนตามนวสัจนิยมตะวันตก
63
พระราชนิยมของพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 5 ที่ทรงชื่นชมผลงานศิลปะตามหลักวิชาที่ตั้งอยู่
บนรากฐานของการน าเสนอความสมจริงอย่างเป็นเหตุเป็นผล ส่วนหนึ่งเกิดจากการที่พระบาท
สมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเป็นพระมหากษัตริย์สยามพระองค์แรกที่ได้ทอดพระเนตร
ศิลปะตะวันตก และทรงมีพระราชนิยมส่วนพระองค์ ชื่นชมศิลปะตะวันตก ดังที่วิทย์ พิณคันเงิน ได้
กล่าวถึงว่า “พระองค์โปรดภาพเขียนที่ระบายสีมีแสงเงาคล้ายภาพเขียนของตะวันตก ด้วยในการ
เสด็จประพาสประเทศในทวีปยุโรป ได้ทอดพระเนตรเห็นภาพเขียนเป็นอย่างมาก ตั้งแต่ฝีมือช่าง
64
เขียนโบราณจนถึงสมัยใหม่” แต่ทว่ากลับพอพระราชหฤทัยในรูปแบบศิลปะตามหลักวิชา ซึ่ง
ยึดถือมาแต่อดีตของตะวันตก ดังที่ วิรุณ ตั้งเจริญ กล่าวถึงเกี่ยวกับรูปแบบของศิลปะตะวันตกที่มี
อิทธิพลต่อการสร้างงานศิลปะของชาวสยาม ดังนี้
62 วิทย์ พิณคันเงิน, “ช่างเขียนสมัยรัตนโกสินทร์,” ใน ศิลปกรรมล ้าค่าสมัยรัตนโกสินทร์, 65-69.
63 พิริยะ ไกรฤกษ์, ประวัติศาสตร์ศิลปในประเทศไทย: ฉบับคู่มือนักศึกษา,330.
64 วิทย์ พิณคันเงิน, “ช่างเขียนสมัยรัตนโกสินทร์,” ใน ศิลปกรรมล ้าค่าสมัยรัตนโกสินทร์, 65.
