Page 105 - kpi15476
P. 105
104 การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 15
ธรรมราชาของประชาธิปไตยไทยในปัจจุบัน
ระบอบประชาธิปไตยที่ไทยเลือกใช้ในปัจจุบันเป็นระบอบที่อำนาจนิติบัญญัติกับอำนาจ
บริหารแต่งงานกัน คือเป็นระบอบที่เสียงข้างมากในสภาเป็นฝ่ายรัฐบาล การถ่วงดุลอำนาจมีน้อย
และไม่ได้เป็นอิสระแก่กันอย่างแท้จริง รัฐบาลมีโอกาสเสนอให้ฝ่ายนิติบัญญัติซึ่งเป็นพวกเดียวกัน
ออกกฎหมายที่เป็นประโยชน์แก่ตนได้ง่าย เกิดเผด็จการของคนส่วนใหญ่ได้ง่าย ในระบอบนี้
ผู้ปกครองแท้จริงคือผู้มีอำนาจในพรรคซึ่งอาจไม่ใช่นายกรัฐมนตรีก็ได้ ในเชิงรูปแบบผู้ปกครองคือ
นายกรัฐมนตรีและคณะรัฐมนตรี ในเชิงความเป็นจริงอาจมีบุคคลหรือกลุ่มบุคคลอื่นที่กำกับ
อยู่เบื้องหลัง พระมหากษัตริย์ทรงใช้อำนาจอธิปไตยโดยผ่านฝ่ายนิติบัญญัติ บริหารและตุลาการ
แต่ก็มิใช่ผู้ทรงมีอำนาจหน้าที่ในเชิงปฏิบัติ เป็นอำนาจหน้าที่ของแต่ละฝ่ายนั้นๆ มากกว่า ธรรมะ
ในการปกครองปัจจุบันจึงเป็นธรรมะที่ผู้ทำหน้าที่ต่างๆ เหล่านั้นพึงปฏิบัติมากกว่าที่จะเป็นธรรม
ของพระเจ้าแผ่นดินเพราะเป็นผู้ใช้อำนาจและปฏิบัติโดยตรง ความสำเร็จหรือล้มเหลวของรัฐมิได้
มาจากการปกครองของพระราชา แต่มาจากรัฐบาลซึ่งทำหน้าที่เป็นพระราชาสมัยใหม่ที่รับผิดชอบ
ชั่วคราวและและแสวงหาประโยชน์ส่วนตัวได้ แม้มีกฎหมาย แต่ก็มีกฎหมายที่ไม่เป็นธรรมและ
ไม่เป็นไปตามตามธรรมได้
พระราชาซึ่งทรงอยู่ในระบอบประชาธิปไตยไทยปัจจุบันมิได้มีพระราชกรณียกิจในการ
บริหารบ้านเมือง แม้ทรงมีธรรมในการปกครองก็มักจะทรงใช้ในภารกิจที่รัฐบาลบกพร่องอยู่ และ
การดูแลประชาชนของพระองค์ในเรื่องเหล่านั้นมิใช่หน้าที่โดยตรงอย่างสมัยโบราณ ในรัชกาล
ปัจจุบันทรงมีโครงการต่างๆ นับพันโครงการทั้งๆ ที่ควรเป็นหน้าที่รัฐบาล แต่รัฐบาลก็มีบกพร่อง
เรื่องที่ต้องแก้ไข ซึ่งไม่อาจทรงแก้ไขได้ต้องปล่อยให้เป็นรัฐบาลเป็นผู้ดำเนินการและแก้ไขซึ่งมักจะ
ยืดเยื้อเรื้อรัง โดยเฉพาะเรื่องที่บุคคลในรัฐบาลไม่ได้รับผลประโยชน์ส่วนตัว เช่น ปัญหาคอรัปชั่น
เป็นปัญหาที่มีอยู่มากจนเป็นเรื่องธรรมดา ทศพิธราชธรรม อปริหานิยธรรม และธรรมข้ออื่นๆ
ทางการปกครอง ไม่ได้รับการปฏิบัติ เพราะคนไม่มีธรรมในตัวจะมีธรรมในการปกครองไม่ได้เลย
ครั้นจะหาคนมีธรรมในหมู่ผู้ปกครองปัจจุบันก็หาได้ยาก มิฉะนั้นคอรัปชั่น การซื้อเสียงขายเสียง
ความขัดแย้งทางการเมือง ยาเสพติด การทำลายทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม การอุปถัมภ์พวกพ้อง
คงไม่อาจแพร่หลายเช่นที่เป็นอยู่ได้ ปัญหาเหล่านี้แม้เป็นปัญหาใหญ่พระเจ้าแผ่นดินผู้ทรงธรรม
ก็ทำได้เพียงมีพระราชดำรัสตักเตือนชี้แนะในโอกาสต่างๆเท่านั้น ไม่อาจทรงดำเนินการให้ยิ่งไป
กว่านี้ได้ แม้กระนั้นเราก็เห็นความต่างระหว่างการปกครองโดยธรรมของพระธรรมราชากับ
การปกครองที่ขาดธรรมของผู้มีหน้าที่ปกครองในปัจจุบันได้อย่างชัดเจน ตั้งแต่ที่มาของโครงการ
ต่างๆ วิธีดำเนินการความคุ้มค่าในการลงทุน จนถึงประโยชน์ของผู้รับ
ผู้ปกครองที่ไม่รู้จักธรรม ไม่มีทั้งธรรมในตนและธรรมในการปกครอง ไม่รู้จักธรรม
เอกสารประกอบการอภิปราย การปกครองก็เหลือแต่อำนาจ จึงยึดหลักอำนาจคือธรรมโดยไม่ละอาย ไม่รู้จักหลักธรรมคือ
อำนาจที่เป็นการปกครองโดยธรรม ธรรมก็ไม่มี ธรรมราชาก็ไม่มี เหลือแต่อำนาจกับกิเลส ก็อาศัย
อำนาจสนองกิเลส ไม่รู้จักประเทศ ไม่รู้จักชาติ เหลือเพียงอำนาจกับประโยชน์ส่วนตัว เห็นกงจักร
เป็นดอกบัว ภัยและความชั่วกำเนิดขึ้นทั่วแผ่นดิน ไม่มีแผ่นดินธรรมไม่มีแผ่นดินทอง ไม่มีแผ่นดิน
ของธรรมราชา ไม่มีอาณาประชาราษฎร์ที่ตั้งอยู่ในธรรม อกุศลธรรมจักเข้าครองทั้งแผ่นดิน
