Page 239 - kpi15476
P. 239
23 การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 15
จากตัวบทนี้ตีความได้ว่าหากผู้คนหรือประชาชนทั่วไปมีความสัมพันธ์ที่ดีภายในครอบครัว
ในลักษณะของการสำนึกถึงความกตัญญูต่อบุพการี เมื่อมีความกตัญญูแล้วก็จะรู้จักมีน้ำใจและ
ปรองดองในหมู่ญาติพี่น้อง เพราะความขัดแย้งกันระหว่างพี่น้องมีแต่จะทำให้บุพการีเสียใจ ดังนั้น
เมื่อมีความปรองดองรักใคร่กลมเกลียวกันในครอบครัวก็ถือว่าเป็นการบริหารบ้านเมืองให้ปกติสุข
ไปในตัวแล้ว ซึ่งเท่ากับว่าเป็นความพยายามที่จะเชื่อมโยงความสัมพันธ์ภายในครอบครัวเข้ามาสู่
สังคมการเมืองที่ใหญ่กว่า โดยสรุปแล้วในแนวคิดครอบครัวของขงจื่อจะมีสมมติฐานว่าครอบครัว
เป็นหลักความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ที่ถือว่าสำคัญที่สุดในหน่วยย่อยของมนุษย์ โดยเน้นที่ความ
ใกล้ชิดต่อบิดาและมารดา ทั้งนี้ไม่ว่าจะเป็นครอบครัวของคนทั่วไป หรือครอบครัวของผู้ปกครอง
โดยเฉพาะครอบครัวของตัวผู้ปกครองที่ต้องยึดถือหลักความกตัญญูเป็นสำคัญเพราะถือเป็นแบบ
อย่างที่ดีให้กับประชาชน เท่ากับเป็นการมองครอบครัวในภาพย่อยที่เชื่อมโยงมาสู่การมองภาพใน
โครงสร้างใหญ่
ปรัชญาฮินดูในมหากาพย์มหาภารตยุทธ
จากการศึกษาปรัชญาฮินดูในตัวบทของมหากาพย์มหาภารตยุทธพบว่าจะเน้นแนวคิด
ครอบครัวที่มีเรื่องของสถานภาพทางการเมืองในการกำหนดบทบาทของบุคคลในบางสถานการณ์
โดยอิงกับความคิดในทางอภิปรัชญาที่ว่า หากส่วนใดไม่ได้ทำหน้าที่ตามโครงสร้าง ก็ไม่อาจถือได้
ว่าเข้าถึงเอกภาพแห่งการรวมกับปรมาตมันที่ถือเป็นพื้นฐานแห่งสรรพสิ่งทั้งปวง พระพรหมเป็น
ความจริงสูงสุดที่รองรับระบบวรรณะ แต่ใช่ว่าอุดมคติแห่งมนุษย์จะอยู่เหนือชีวิตมนุษย์อันห่างไกล
เหนือโลก ดังเห็นได้จากในตัวบทมีการพิจารณาปัญหาภายในมนุษย์และปัญหาความขัดแย้ง
ระหว่างมนุษย์เองที่เกี่ยวโยงกับสังคมและระเบียบแห่งสังคม กล่าวคือ การทำสงครามรบพุ่ง
ระหว่างพี่น้องฝ่ายเการพและฝ่ายปาณฑพที่ล้วนอยู่ในวรรณะกษัตริย์ ตามคัมภีร์พระเวทพวก
กษัตริย์จะมีหน้าที่ปกครองซึ่งรวมไปถึงการออกรบเพื่อป้องกันอาณาจักร เป็นการทำตามหน้าที่
โดยมีจิตที่ภักดีศรัทธาต่อพระกฤษณะโดยปราศจากความยึดมั่นถือมั่นเพื่อบรรลุซึ่งเป้าหมาย
ในการรักษาไว้ซึ่งระเบียบวรรณะทางสังคมและเป้าหมายสูงสุดของการกระทำที่ได้ไปรวมกับ
พระพรหม การตายจึงเป็นเพียงการเปลี่ยนร่างไปสู่ร่างใหม่แต่ไม่ได้ถูกทำลายโดยสิ้นเชิง
2
ตามปรัชญาฮินดูจึงมองว่าการตายเป็นเรื่องธรรมดา แต่การตายที่ประเสริฐคือการตายในหน้าที่
ของตนเท่านั้น เพราะธรรมคือการทำตามหน้าที่ของตน การละทิ้งหน้าที่ถือว่าเป็นบาป ในแง่นี้จึง
เป็นปรัชญาในลักษณะอภิปรัชญาที่แยกไม่ออกจากปรัชญาสังคมที่เป็นการปฏิบัติตามบทบาทของ
หน้าที่ในวรรณะและจริยศาสตร์ที่พิจารณาว่าการกระทำใดถูกหรือผิด เท่ากับเป็นการกระทำ
ที่มนุษย์ต้องทำตามหน้าที่ซึ่งผูกพันกับฐานะในสังคม และหากไม่ปฏิบัติตามหน้าที่ของตนแล้ว
เอกสารประกอบการประชุมกลุ่มย่อย 2 หลักประโยชน์ 4 หรือความมุ่งหมายในชีวิตมนุษย์มีอยู่ 4 ประการตามลำดับ ได้แก่
ย่อมจะนำมาสู่ความวุ่นวายในสังคมได้
1) อรรถะ อันได้แก่ ประโยชน์หรือทรัพย์สินเงินทอง
2) กามะ อันได้แก่ ความใคร่ ความปรารถนาหรือความต้องการ
3) ธรรมะ อันได้แก่ คุณความดีหรือความถูกต้อง
4) โมกษะ อันได้แก่ การเข้าถึงความหลุดพ้นจากการเวียนว่ายตายเกิดหรือนิพพาน จัดว่าเป็นประโยชน์
สูงสุดของชีวิต
