Page 433 - kpi15476

432 การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 15

ความหมายของศิลปวัฒนธรรม

สังคมไทยเป็นสังคมที่มีวัฒนธรรมซึ่งมีการสืบทอดและเปลี่ยนแปลงอย่างต่อเนื่องยาวนาน

นับร้อยนับพันปี ตามแบบอย่างอารยประเทศ พระราชบัญญัติวัฒนธรรมพุทธศักราช 2485
อธิบายไว้ว่า วัฒนธรรม คือ สิ่งที่ทำให้เกิดความเจริญงอกงามแก่หมู่คณะ หมายถึง ลักษณะที่
แสดงถึงความเจริญงอกงาม ความเป็นระเบียบเรียบร้อย ความกลมเกลียวก้าวหน้าของชาติ และ

ศีลธรรมอันดีของประชาชน ในความหมายทางวิชาการ วัฒนธรรม หมายถึง “พฤติกรรมและสิ่งที่
คนในหมู่ผลิตสร้างขึ้นด้วยการเรียนรู้จากกันและกัน และร่วมใช้อยู่ในหมู่พวกของตน” 2

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลปัจจุบันเป็นพระมหากษัตริย์ที่ทรงเห็นความสำคัญของ
วัฒนธรรมในฐานะหลักแห่งความเจริญของชาติไทย ดังพระบรมราโชวาทพระราชทานแก่คณะ

นาฏศิลป์ไทยที่เดินทางไปเผยแพร่วัฒนธรรมการแสดงต่างประเทศ อันกอปรด้วยสาระที่เปี่ยมด้วย
ความหมายแก่สังคมไทย ดังนี้

“...คำว่า วัฒนธรรม นี่จะแปลว่าอะไรก็แล้วแต่จะตีความ ความจริง แปลว่า ความ
เจริญความก้าวหน้า แต่วัฒนธรรมในที่นี้ก็คงจะบ่งถึงว่า มีความเจริญมาช้านาน ไม่ใช่ว่ามี

ความเจริญก้าวหน้า แต่มีความเจริญมาเป็นเวลาช้านาน ต่อเนื่องมาและจนกระทั่งฝังอยู่ใน
สายเลือด แต่ถ้าเราไปแสดงตนว่ามีวัฒนธรรม ว่ามีฝีมือเท่านั้นเองก็ไม่พอ ต้องแสดงว่า

วัฒนธรรมของเราอยู่ในเลือดวัฒนธรรม...” 3

ความหมายของธรรมราชา

“ธรรมราชา” มีรากศัพท์มาจากภาษาบาลี คำดังกล่าวเกิดจากการสมาสกันของคำว่า

“ธรรม” กับคำว่า “ราชา”

“ธรรม” เป็นคำนาม แปลว่า “คุณความดี” “ราชา” เป็นคำนาม แปลว่า “พระเจ้าแผ่นดิน”
5
4
เมื่อนำศัพท์สองคำมารวมกันเป็น “ธรรมราชา” ราชบัณฑิตยสถานอธิบายความหมายไว้ว่า
“พระราชาแห่งธรรม คือ พระพุทธเจ้า, พระราชาผู้ทรงธรรม, พญายม” 6

2 พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน, จัดพิมพ์เป็นครั้งแรกในการสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ 200 ปี, พ.ศ.
2525 : 757.
เอกสารประกอบการประชุมกลุ่มย่อย 2513 : 127.
พระบรมราโชวาท พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว แก่คณะนาฏศิลป์จากกรมศิลปากรซึ่งเดินทางไปเผยแพร่

3
ศิลปะและวัฒนธรรมไทย ณ ประเทศออสเตรเลีย 27 ก.พ. 2513. ในประมวลพระราชดำรัสและพระบรมราโชวาทฯ

4
พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2525, หน้า 420
5
พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2525, หน้า 700

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2525, หน้า 421
6