Page 438 - kpi15476
P. 438
การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 15 43
ในรัชสมัยของพระองค์ แม้ว่าจะมิได้ทรงสร้างวัดประจำรัชกาล แต่ก็ถือว่า วัดราชบพิธสถิต
มหาสีมารามก็มีฐานะเปรียบเสมือนวัดประจำรัชกาล เนื่องจากทรงรับพระราชภาระปฏิสังขรณ์
วัดนี้มาเกือบโดยตลอด ในรัชกาลที่ 7 มีหลักฐานปรากฏว่าพระอุโบสถบนลานพระปฐมเจดีย์
ชำรุดทรุดโทรมมากยากที่จะบูรณะปฏิสังขรณ์ได้ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดสร้างขึ้นใหม่
นอกจากนี้ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ยังทรงสละพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์
ปฏิสังขรณ์วัดสุวรรณดาราราม จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ซึ่งสร้างมาตั้งแต่ปลายสมัยอยุธยา
โดยพระยาวรวงศาธิราช (คุณทอง) พระอัยกาของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก
พระมหากษัตริย์ในพระราชวงศ์จักรีทุกพระองค์ทรงถือว่า วัดสุวรรณดารารามเปรียบเสมือน
วัดประจำพระราชวงศ์ ด้วยเหตุนี้พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงโปรดเกล้าฯ ให้เขียน
ภาพจิตรกรรมฝาผนังเรื่อง พงศาวดารสมเด็จพระนเรศวรมหาราชไว้ที่พระวิหารหลวง โดยเขียน
เป็นภาพพระราชประวัติสมเด็จพระนเรศวรตั้งแต่พระเยาว์จนเสด็จสวรรคต มีภาพยุทธหัตถีที่เป็น
ภาพเด่นอยู่เหนือประตูด้านหน้า ใช้เทคนิคการวาดแบบตะวันตกมาประยุกต์ใช้กับจิตรกรรม
ฝาผนังเป็นภาพสีน้ำมันเสมือนจริงทั้งหน้าตา ร่างกาย กล้ามเนื้อ สัดส่วน และเครื่องแต่งกาย
และเป็นจิตรกรรมฝาผนังที่งดงามและแปลกใหม่สำหรับยุคนั้น นับเป็นภาพเล่าเรื่องที่มีคุณค่า
ปรากฏมาจนทุกวันนี้
จิตรกรผู้เขียนภาพพระราชกรณียกิจสมเด็จพระนเรศวรที่วัดสุรรณดาราราม จังหวัด
พระนครศรีอยุธยา คือ พระยาอนุศาสตร์จิตรกร (จันทร์ จิตรกร) และบุคคลสำคัญที่มีบทบาท
13
ในการกำหนดเรื่องราวในภาพจิตรกรรมข้างต้น คือ สมเด็จ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรง
ราชานุภาพ ผู้ทรงเป็นนายกสภาแห่งราชบัณฑิตยสภา 14
แม้ว่าเนื้อหากล่าวถึงพระราชกรณียกิจในสงครามเป็นหลัก แต่วิธีการเล่าเรื่องน่าสนใจยิ่ง
เพราะเป็นการเลียนแบบการจัดวางภาพจากเรื่องพุทธประวัติ โดยเริ่มจากพระสยามเทวาธิราช
15
อัญเชิญพระอิศวร แบ่งภาคจุติลงมาอุบัติบนโลกมนุษย์เป็นสมเด็จพระนเรศวร และพระพักตร์
ของพระอิศวรนั้น กลับมีพระพักตร์คล้ายพระฉายาลักษณ์ของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
เป็นอย่างยิ่ง ราวกับผู้ออกแบบภาพเขียนดังกล่าว มีความประสงค์จะประกาศสิทธิธรรมของ
พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวเทียบเท่ากับสมเด็จพระนเรศวร หรือพระอิศวรเทพเจ้าผู้เป็น
ใหญ่สูงสุดหนึ่งในสามของศาสนาพราหมณ์-ฮินดู อันเป็นการรวมความหมายที่ผสมผสานทั้ง
เทวราชาและพุทธราชาเข้าด้วยกันอย่างกลมกลืนตามจารีตดั้งเดิมในสมัยสมบูรณาญาสิทธิราชย์
13 มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. เอกสารการสอนชุดวิชา ไทยศึกษา สาขาวิชาศิลปศาสตร์ หน่วยที่ 10
เรื่อง ลักษณะสถาปัตยกรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร์
14 กรมศิลปากร, พระราชประวัติและพระราชกรณียกิจในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาประชาธิปก
พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (กรุงเทพฯ : รุ่งศิลป์การพิมพ์, 2524) หน้า 453. เอกสารประกอบการประชุมกลุ่มย่อย
15 เรื่องเดียวกัน, : 63.
