Page 504 - kpi17968

493

ไว้ว่า “การปฏิบัติหน้าที่ของรัฐสภา คณะรัฐมนตรี ศาล รวมทั้งองค์กรตาม

รัฐธรรมนูญ และหน่วยงานของรัฐ ต้องเป็นไปตามหลักนิติธรรม”

สำหรับในประเทศไทยได้มีคณะนักวิชาการที่พยายามจะรวบรวมและ
สร้างความชัดเจนของหลักนิติธรรมให้เป็นรูปธรรมเพื่อจะได้ระบุไว้ในระบบ
กฎหมายของไทยและใช้เป็นหลักการในการตรวจสอบการปฏิบัติหน้าที่ขององค์กร
อำนาจหลักทั้ง 3 ด้านระบอบประชาธิปไตย

โดยศาสตราจารย์ ดร.กำชัย จงจักรพันธ์ ได้ให้ความหมายของหลัก
นิติธรรมว่า หมายถึง หลักพื้นฐานทางกฎหมายที่กระบวนการทางกฎหมายและ

กระบวนการทางยุติธรรมจะต้องไม่ฝ่าฝืนหรือขัดแย้งต่อหลักนิติธรรมนี้หาก
กฎหมายหรือกระบวนการยุติธรรมมีความขัดแย้งต่อหลักนิติธรรมผลก็จะใช้บังคับ

ไม่ได้หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งคือหลักนิติธรรมคือหลักที่อยู่เหนือกฎหมายทั้งปวง

หลักนิติธรรมมีสาระสำคัญ 6 องค์ประกอบ คือ

1. กฎหมายต้องใช้บังคับเป็นการทั่วไป หลักการสำคัญประการหนึ่ง
ของหลักนิติธรรม คือ กฎหมายต้องมุ่งหมายให้ใช้บังคับกับบุคคลทุกคนโดยทั่วไป

เสมอภาคกัน กฎหมายต้องไม่มุ่งใช้บังคับกรณีใดกรณีหนึ่งหรือกับบุคคลใดบุคคล
หนึ่งโดยเฉพาะเจาะจง

2. กฎหมายไม่มีผลย้อนหลังหรือที่เป็นโทษ กฎหมายจะบัญญัติให้การ
กระทำใดเป็นความผิดอาญาและลงโทษย้อนหลังไม่ได้ การกระทำใดๆ ที่ไม่มี
กฎหมายกำหนดให้การกระทำนั้นเป็นความผิดอาญา กฎหมายที่ออกในภายหลัง

จะบัญญัติให้การกระทำนั้นเป็นความผิดและมีโทษอาญาย้อนหลังไม่ได้

3. การสันนิษฐานว่าผู้ต้องหาคดีอาญาบริสุทธิ์อยู่จนกว่าศาลจะมีคำ

พิพากษาเด็ดขาดว่ามีความผิดให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าผู้ต้องหาหรือจำเลยยังไม่มี
ความผิดจนกว่าศาลจะมีคำพิพากษาเด็ดขาดว่ามีความผิด หลักการนี้เพื่อประกัน
สิทธิเสรีภาพขั้นพื้นฐานในกระบวนการยุติธรรมของผู้ต้องหาหรือจำเลยในคดี

อาญาเพื่อจะได้รับโอกาสต่างๆ เพื่อประโยชน์ในการต่อสู้คดีของตนอย่างเต็มที่

บทความที่ผานการพิจารณา