Page 208 - kpi20756
P. 208
208 การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 21
ลดช่องว่างความเหลื่อมล้ำ สร้างคุณภาพประชาธิปไตย
2. ความเหลื่อมล้ำกับสันติสุขในสังคมไทย : ดัชนีสันติภาพเชิงบวกของ
โลก (Positive Peace Index-PPI)
ก่อนที่จะกล่าวถึงความเหลื่อมล้ำในรายละเอียด ในส่วนนี้จะเริ่มต้นด้วยการทำความเข้าใจ
กับคำว่า “สันติภาพ” (Peace) มีการนิยามแตกต่างกันไป คำนิยามที่ใช้กันมากคือ สันติภาพ
เชิงลบ (Negative Peace) และสันติภาพเชิงบวก (Positive Peace) สันติภาพเชิงลบคือไม่มี
ความรุนแรงทางตรง (Direct Violence) หรือความรุนแรงที่ปรากฏอย่างชัดเจน รวมถึงสงคราม
และสันติภาพเชิงบวกคือไม่มีความรุนแรงในเชิงโครงสร้าง (Structural Violence) เช่น ความไม่
ยุติธรรม สำหรับความรุนแรงในเชิงวัฒนธรรม (Cultural Violence) เช่น ทัศนคติที่นำไปสู่การใช้
ความรุนแรงทางตรงได้ เป็นต้น (Galtung, 1967,p.12)
ในรอบ 10 กว่าปีที่ผ่านมา สถาบันเศรษฐศาสตร์และสันติภาพหรือ Institute of economic
and peace-IEP วัดระดับของสันติภาพในประเทศต่าง ๆ โดยเน้นวัดสันติภาพในเชิงลบ และ
ต่อมาได้พัฒนามาวัดสันติภาพในเชิงบวกด้วย สถาบันเศรษฐศาสตร์และสันติภาพ ได้จัดทำ
รายงานตัวชี้วัดออกมาทั้งสันติภาพเชิงลบและสันติภาพเชิงบวก แต่การจัดทำรายงานจะแยกกัน
เป็นคนละเล่ม รายงานสันติภาพเชิงลบเป็นรายงานที่ชื่อว่า Global Peace Index ส่วนรายงาน
สันติภาพเชิงบวกชื่อว่า Positive Peace Index การวัดสันติภาพเชิงลบมีความสลับซับซ้อน
น้อยกว่า และวัดได้ง่ายและชัดเจน ประกอบด้วย 3 ด้านหลัก (Domains) คือ 1. ความขัดแย้ง
ภายในและระหว่างประเทศที่ยังดำรงอยู่ (Ongoing Domestic and International Conflict)
2. ความปลอดภัยและความมั่นคงในสังคม (Societal Safety and Security) 3. การทหาร
(Militarisation) อย่างไรก็ตาม การวัดสันติภาพเชิงลบเน้นไปที่การวัดความรุนแรงที่เห็นได้ชัดเจน
ทางกายภาพ แต่ไม่ได้ลงลึกถึงความรุนแรงที่ซ่อนอยู่หรือเบื้องหลังสาเหตุที่ทำให้เกิดความรุนแรง
ทางกายภาพ สถาบันเศรษฐศาสตร์และสันติภาพ จึงได้วัดระดับสันติภาพเชิงบวก Positive
Peace Index หรือ PPI โดยจัดทำรายงานแยกออกมาต่างหากเพื่ออธิบายถึงความรุนแรงทาง
โครงสร้างและวัฒนธรรมที่เกี่ยวข้องกับโครงสร้างอำนาจของสังคม ความเชื่อที่ส่งผลต่อการใช้หรือ
ไม่ใช้ความรุนแรง สันติภาพเชิงบวกรวมสันติภาพในเชิงลบเข้าไปด้วย รวมถึงสิ่งที่มองไม่เห็นด้วย
ตาเปล่า รวมถึง ทัศนคติ สถาบัน โครงสร้างซึ่งสร้างและทำให้สังคมมีสันติภาพที่ยั่งยืน
จากรายงาน PPI ข้อค้นพบคือ ประเทศที่เป็นประชาธิปไตยสูง และประเทศที่มีรายได้สูง
จะมีระดับสันติภาพเชิงบวกสูง ประเทศที่มีสันติภาพเชิงบวกสูงจะสามารถเผชิญกับการต่อต้าน
จากมวลชน การเคลื่อนไหวดังกล่าวจะไม่เป็นกลุ่มใหญ่มากและจะมีระยะเวลาสั้น และมีความ
รุนแรงน้อยกว่า 91 เปอร์เซ็นต์ของการประท้วงรุนแรงปรากฏในประเทศที่มีสันติภาพเชิงบวกต่ำ
เอกสารประกอบการสัมมนากลุ่มย่อยที่ 4 (Domains) แต่ละด้านมี 3 ตัวชี้วัด รวมเป็น 24 ตัวชี้วัด แต่ละตัวชี้วัดมีการให้คำอธิบายตัวชี้วัด
(Institute for Economics and Peace, 2016) สันติภาพเชิงบวกประกอบด้วย 8 ด้านหลัก
และอ้างถึงแหล่งข้อมูลที่อ้างอิงมาจากทั่วโลก เช่น Heritage Foundation, World Bank, UNDP,
Freedom House, Reporters without Borders, Fund for Peace, Transparency
International ประกอบด้วย (Institute for Economics and Peace, 2016) ตัวชี้วัดประกอบ