Page 36 - kpi20858

23

การสร้างผลงานศิลปกรรมทั้งจิตรกรรมและประติมากรรม ต้องศึกษากายวิภาคเป็นพื้นฐาน
เพราะไม่เพียงแต่การค านึงถึงความสวยงามเท่านั้น ต าแหน่ง รูปทรง สัดส่วน และการทรงตัว

ตลอดจนการเคลื่อนไหวที่แสดงการท างานที่สอดสัมพันธ์กันระหว่างโครงสร้างและกล้ามเนื้อ ยังถือ

เป็นหลักส าคัญสูงสุดส าหรับการถ่ายทอดกายวิภาคที่งดงามตามแบบอย่างอุดมคติอีกด้วย

กายวิภาคที่ปรากฏในผลงานศิลปะตามหลักวิชา ซึ่งเป็นแนวทางศิลปะที่ได้รับความนิยม

อย่างสูงในสมัยรัชกาลที่ 5 เรื่อยมาจนถึงรัชกาลที่ 7 แนวทางดังกล่าวตั้งอยู่บนความถูกต้องและ

งดงามตามอุดมคติ สะท้อนให้เห็นถึงความพยายามรื้อฟื้นแนวคิดเรื่องความสมบูรณ์แบบคลาสสิก

ที่ปรากฏขึ้นตั้งแต่สมัยกรีก ผลงานทั้งหมดแสดงความเหมือนจริงของกายวิภาค ทั้งสัดส่วน
โครงสร้าง และการท างานของกล้ามเนื้อ ตลอดจนองค์ประกอบต่าง ๆ ซึ่งประกอบสร้างขึ้น เพื่อ

ส่งเสริมให้ผลงานเต็มเปี่ยมไปด้วยความงดงาม ทั้งนี้เป็นผลมาจากปรัชญาของยุคสมัยที่ให้ความ

ส าคัญกับการศึกษาธรรมชาติเป็นแม่แบบ จนเกิดปรัชญาที่ว่า “ศิลปะคือการเลียนแบบธรรมชาติ”

ก่อเกิดสกุลความคิดแบบธรรมชาตินิยม (Naturalism) แต่ทว่าศิลปินชาวกรีกกลับมิได้ให้ความ
28
ส าคัญต่อการน าเสนอเพียงแค่สภาวะที่ปรากฏตามความเป็นจริงในโลกธรรมชาติเท่านั้น ผลงาน
งานของศิลปินข้ามผ่านความเหมือนจริงแบบปกติสามัญ ไปสู่การน าเสนอความงดงามสมบูรณ์

พร้อมตามแบบอุดมคติ โดยมีระบบเรขาคณิตเป็นเครื่องมือในการเข้าถึงความงามของธรรมชาติ

การน าเสนอภายวิภาคมนุษย์ สัมพันธ์กับคณิตศาสตร์และสัดส่วนร่างกายของมนุษย์ ทั้ง
สองสิ่งนี้กลายเป็นสารัตถะหลักของ “ทฤษฎีทางด้านสัดส่วน” (Theory of Proportion) และพัฒนา

เป็นการศึกษาสัดส่วนของร่างกายมนุษย์ในเชิงสัมพันธ์กับเรขาคณิตจนเกิดเป็น “ร่างกายแบบ

คลาสสิก” ขึ้น
29
ชาวกรีกเชื่อว่าร่างกายของมนุษย์เป็นร่างกายที่สมบูรณ์ในเชิงอุดมคติ ร่างกายแบบคลาสสิก

(Classic Body) เป็นร่างกายที่ถูกลบเชื้อชาติ เผ่าพันธุ์ อายุ หรือแม้แต่ศาสนาออกไป จนเหลือแต่

ความเป็นอุดมคติภายใต้สัดส่วนทางคณิตศาสตร์ที่ถือว่างดงาม และเป็นตัวแทนของพระเจ้าอย่าง

สมบูรณ์แบบ ความเป็นอุดมคติดังกล่าว อยู่บนพื้นฐานของกฎเกณฑ์สองประการคือ ความ

สมมาตร (Symmetry) และความเสถียรของร่างกาย (Static) ซึ่งแสดงความสมดุลและความไม่
30
เปลี่ยนแปลงไปตามปัจจัยด้านเวลาและกายภาพแวดล้อม ด้านการก าหนดสัดส่วนของร่างกาย

28 สันติรักษ์ ประเสริฐสุข, สุนทรียศำสตร์และทฤษฎีสถำปัตยกรรมตะวันตก: จำกคลำสิกถึงดีคอนสตรัคชัน

(กรุงเทพ: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์,2552), 27-28.
29 เรื่องเดียวกัน, 34.
30 เรื่องเดียวกัน, 27-28.