Page 74 - kpi20858
P. 74
31
2.1.2 ขนบนิยมในงานศิลปกรรมไทย
อารยธรรมอินเดียที่เผยแพร่เข้ามาในประเทศไทย เมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 10-11 ก่อให้เกิด
วัฒนธรรมที่เรียกว่า ทวาราวดี ซึ่งนับถือพุทธศาสนา ด้วยเหตุนี้ศิลปกรรมต่างๆ จึงถูกเนรมิตขึ้น ภายใต้
กรอบการน าเสนอที่เกี่ยวเนื่องกับความต้องการทางศาสนาเป็นหลัก
การสร้างงานศิลปกรรมของไทย ทั้งด้านจิตรกรรมและประติมากรรม มีแนวทางที่ปฏิบัติสืบต่อ
45
กันมา เรียก ขนบนิยม ซึ่งค าว่า ขนบ หมายถึง แบบแผนที่กระท ากันมา ดังนั้นขนบนิยมคือ แบบแผน
ซึ่งมีความนิยมสร้างสรรค์ของช่างไทยที่กระท าสืบทอดต่อกันมา อาศัยการส่งต่อกันแบบสกุลช่าง ทว่าก็
มิได้มีแบบยึดตายตัว หากแต่มีการปรับประยุกต์ให้เกิดความงดงามที่สอดคล้องกับค่านิยมของคนใน
ชาติและยุคสมัย แต่ยังคงไว้ซึ่งลักษณะของความเป็นไทย
ทั้งนี้สามารถจ าแนกหัวข้อของการศึกษาออกเป็น 2 ประเภทคือ ขนบนิยมด้านการสร้างผลงาน
จิตรกรรมของไทย และขนบนิยมด้านการสร้างผลงานประติมากรรมของไทยในช่วงก่อนรัชสมัย
พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งในเนื้อหานี้มีความมุ่งเน้นกล่าวถึงด้าน การน าเสนอรูปทรง
มุมมอง และลักษณะการใช้สี เพื่อเป็นการเปรียบเทียบให้เห็นวิถีการแสดงออกระหว่างแนวทางศิลปะ
แบบตะวันตกและศิลปกรรมของไทย
2.1.2.1 ขนบนิยมในงานจิตรกรรมไทย
จิตรกรรมเป็นประหนึ่งเครื่องมือที่ส่งเสริมโน้มน าให้พุทธศาสนิกชนเกิดความเลื่อมใส ศรัทธา
ในหลักค าสอนทางศาสนาพุทธ ลักษณะเด่นของงานจิตรกรรมไทยเป็นศิลปะที่แสดงการสื่อสารด้วย
ภาพ ซึ่งภาษาภาพนั้นมีพลังในการสะท้อนความคิดเชิงนามธรรมของหลักศาสนาให้กระจ่างชัดในการ
รับรู้ได้ ทั้งนี้สามารถสรุปลักษณะส าคัญของงานจิตรกรรมตามขนบโดยสังเขป ได้ดังนี้
จิตรกรรมไทยแบบประเพณี มีลักษณะด าเนินตามขนบ ในช่วงเริ่มต้นได้รับอิทธิพลจากศาสนา
ของอารยธรรมอินเดีย ซึ่งเผยแผ่เข้ามาในประเทศไทยที่ เมื่อเข้าสู่สมัยสุโขทัยในช่วงเริ่มต้น ราวปลาย
พุทธศตวรรษที่ 18 เกิดมีการติดต่อกับพม่าและลังกา ท าให้จิตรกรรมสมัยสุโขทัยมีอิทธิพลของจิตรกรรม
พม่าและลังกา ถึงกระนั้นจิตรกรรมไทยยังคงแสดงเอกลักษณ์ที่เด่นชัดตามลักษณะไทย สืบทอดมาสู่
45 ส านักงานราชบัณฑิตยสภา, ขนบ, เข้าถึงเมื่อ 11 มิถุนายน 2562, เข้าถึงได้จาก http://www.royin.go.th/?
knowledges
