Page 42 - kpi21595
P. 42
เลือกเชื่อฟังระบบมากกว่าที่จะตั้งคำถามและเข้าไปมีส่วนร่วมในการเปลี่ยนแปลงปรับปรุงระบบการเมืองและ
สร้างผลลัพธ์ใหม่ๆ สนใจแต่การรอรับผลกระทบทางการเมืองเท่านั้น ซึ่ง Almond มองว่าคนกลุ่มนี้เป็นกลุ่มที่
มีจำนวนมากที่สุดในสังคม สำหรับตัวแบบนี้หากนำมาอธิบายในสังคมไทยนั้นก็มีความน่าสนใจว่าอาจอธิบายได้
อยู่ไม่น้อย
สำหรับวัฒนธรรมทางการเมืองประเภทที่สามเรียกว่าวัฒนธรรมทางการเมืองแบบมีส่วนร่วม
(participant) ซึ่ง Almond อธิบายว่า คนกลุ่มนี้เป็นกลุ่มที่มีความรู้เป็นอย่างดี ทั้งยังมีความตระหนักใน
ศักยภาพของตนเองและตระหนักในความสำคัญของการเข้าไปมีส่วนร่วมทางการเมือง พวกเขามีความสนใจ
และกระตือรือร้นที่จะได้เข้าไปมีส่วนร่วมในการตัดสินใจนโยบายสธารณะและเข้ามีไปมีส่วนร่วมทางการเมือง
ในระดับต่างๆ ซึ่งคนกลุ่มนี้จะเป็นกลุ่มที่มีอยู่จำนวนไม่มากนัก อย่างไรก็ตาม ในความเป็นจริง Almond มอง
ว่าสังคมหนึ่งๆจะประกอบไปด้วยกลุ่มคนทั้ง 3 ประเภทในสัดส่วนที่แตกต่างกัน อันจะส่งผลต่อระบอบ
การเมืองให้มีแนวโน้มเป็นรูปแบบใดรูปแบบหนึ่ง เช่น หากสังคมมีกลุ่มคนที่มีวัฒนธรรมแบบส่วนร่วมมากก็จะ
ส่งเสริมต่อระบอบการปกครองระบอบประชาธิปไตยมากกว่าสังคมที่มีกลุ่มคนที่มีวัฒนธรรมแบบไพร่ฟ้าและ
แบบคับแคบมาก เพราะหากเป็นเช่นนั้นจะสอดคล้องกับระบอบการปกครองที่เป็นอำนาจนิยมมากกว่านั่นเอง
เพื่อเพิ่มเติมความเข้าใจเรื่องระดับการมีส่วนร่วมทางการเมืองให้มากขึ้นผู้เขียนขอนำคำอธิบายเรื่อง
ระดับการมีส่วนร่วมทางการเมืองมาอธิบายเพิ่มเติมไว้ด้วยงานเรื่อง ประชาธิปไตยแบบมีส่วนร่วม ของสถาบัน
พระปกเกล้า ระบุว่าการมีส่วนร่วมทางการเมืองของพลเมืองมีตั้งแต่ระดับน้อยที่สุดเรื่อยไปจนถึงระดับสูงที่สุด
6 ระดับ เริ่มจากการให้ข้อมูล การให้ความคิดเห็น การให้ข้อปรึกษาหารือ การวางแผนร่วมกัน การลงมือ
26
ปฏิบัติ การติดตามตรวจสอบ และการควบคุมผู้แทนโดยปวงชน
ผลจากการศึกษาในงานของ Almond และ Verba ข้างต้นชี้ให้เห็นว่าในประเทศด้อยพัฒนาส่วนใหญ่
มักจะขาดวัฒนธรรมทางการเมืองแบบประชาธิปไตย ส่วนหนึ่งเป็นเพราะผู้คนมีข้อจำกัดด้านการรับรู้จึงนำมาสู่
“วัฒนธรรมทางการเมืองแบบคับแคบ” ในประเทศเหล่านี้ พลเมืองในประเทศเหล่านี้จึงหันหลังให้กับระบบ
การเมือง
จากผลการศึกษาข้างต้นจึงเป็นที่น่าสนใจว่าสำหรับประเทศไทยที่สังคมชนบทยังกินพื้นที่ส่วนใหญ่ของ
ประเทศและประชากรส่วนใหญ่ของประเทศยังประกอบอาชีพเกษตรกรรมทำนา และประเทศไทยยังถูกจัด
อันดับโดยสหประชาชาติให้เป็นประเทศที่กำลังพัฒนา (developing country) เช่นนี้จะมีผลกระทบต่อ
กระบวนการขัดเกลาทางการเมืองและวัฒนธรรมทางการเมืองของผู้คนในสังคมให้มีลักษณะทางการเมืองแบบ
คับแคบ หรือมีวัฒนธรรมทางการเมืองแบบไพร่ฟ้า ดังเช่นผลการศึกษาจากต่างประเทศหรือไม่ เพราะต้องไม่
ลืมว่าบริบทของสังคมไทยในขณะนี้ก็เปลี่ยนไปจากช่วงเวลาที่งานวิจัยดังกล่าวดำเนินการไปมากแล้ว จึงอาจมี
บางประเด็นที่เปลี่ยนแปลงไปอยู่บ้าง ดังเช่นคำอธิบายของ Dalton and Doh Chull Shin ที่แสดงให้เห็นว่า
27
งานศึกษาภายใต้แนวคิดวัฒนธรรมทางการเมืองในช่วงหลังนั้น ได้เปลี่ยนแปลงไปจากตัวแบบวัฒนธรรม
26 บวรศักดิ์ อุวรรณโณ และ ถวิลวดี บุรีกุล. ประชาธิปไตยแบบมีส่วนร่วม. นนทบุรี: สถาบันพระปกเกล้า, 2552. พิมพ์ครั้งที่ 4. หน้า 1-29.
27 Dalton, Russell and Doh Chull Shin, eds. Citizens, Democracy and Markets around the Pacific Rim. Oxford: Oxford University
Press, 2006.
31
