Page 46 - kpi21595

หัวข้อวิชาต่อไป ในส่วนของการประเมินผลโครงการพัฒนาประชาธิปไตยระดับหมู่บ้าน ส่วนใหญ่พบว่าแม้

โครงการอบรมประชาธิปไตยจะทำให้ชาวบ้านมีความรู้เรื่องรัฐธรรมนูญ บทบาทอำนาจหน้าที่ของ
คณะกรรมการหมู่บ้านมากขึ้น ฯลฯ แต่ไม่ประสบความสำเร็จในการสร้างวัฒนธรรมการทางเมืองแบบ

ประชาธิปไตยให้แก่ชาวบ้านมากนัก เพราะมีระยะเวลาอบรมเพียงสั้นๆ ทั้งยังไม่มีการส่งเสริมให้เกิดการฝึกฝน

37
และปฏิบัติประชาธิปไตยในวิถีชีวิต
อย่างไรก็ดี จะเห็นได้ว่า ภายใต้การมองปัญหาการสร้างและจรรโลงประชาธิปไตยดังกล่าวนี้ได้นำมาสู่

โครงการพัฒนาประชาธิปไตยซึ่งมีลักษณะที่คล้ายๆ กันเกิดขึ้นมากมาย เช่น โครงการแผ่นดินธรรมแผ่นดินทอง
ในช่วงรัฐบาลพลเอกเปรม ติณสูลานนท์ โครงการคุณธรรมนำไทย เป็นต้น จึงเป็นที่น่าสนใจวว่าที่ผ่านมา

หน่วยงานราชการต่างๆได้พยายามที่จะเสริมสร้างความรู้ความเข้าใจเรื่องการเมืองการปกครองในระบอบ

ประชาธิปไตยให้แก่ชาวบ้านในต่างจังหวัดอยู่เช่นกัน ซึ่งเรื่องนี้อาจเป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้กระบวนการขัดเกลา
ทางการเมืองและสำนึกวัฒนธรรมทางการเมืองของคนในพื้นที่เปลี่ยนแปลงไปได้อยู่ไม่น้อย ในแง่นี้ การศึกษา

ความเปลี่ยนแปลงเรื่องสำนึกความเป็นพลเมืองที่ส่งเสริมโดย สำนักส่งเสริมการเมืองภาคพลเมืองสถาบัน
พระปกเกล้าจะต้องพึงระวังในการประเมินเช่นกัน

ยกตัวอย่างเช่น แม้นักวิชาการรัฐศาสตร์ซึ่งศึกษาวัฒนธรรมทางการเมืองไทยในยุคบุกเบิกตั้งแต่ราว

ทศวรรษที่ 2510 จะได้ข้อสรุปในทิศทางเดียวกันว่า วัฒนธรรมทางการเมืองไทยอยู่ภายใต้ระบบอุปถัมภ์ แต่
หากมองในเชิงพัฒนาการจะพบว่า ตลอด 2-3 ทศวรรษที่ผ่าน มีกลุ่มก้อนผู้คนมากมายที่ได้รับผลกระทบจาก

การพัฒนา โครงการขนาดใหญ่ของรัฐ ซึ่งมีประสบการณ์ต่อปัญหาการใช้อำนาจรัฐ และรวมตัวกันเคลื่อนไหว

ต่อสู้กับภาคธุรกิจการเมือง อยู่จำนวนมากซึ่งอาจส่งผลต่อสำนึกความเป็นพลเมืองที่มีความกระตือรือร้นอยู่ไม่
มากก็น้อย

ข้างต้นเป็นวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องกับเงื่อนไขปัจจัยที่อาจจะส่งผลกระทบกับการสร้างความเป็น
พลเมือง ในส่วนถัดไปเพื่อให้เห็นภาพของกระบวนการสร้างความเป็นพลเมืองที่ชัดเจนยิ่งขึ้น ในส่วนของ

ขั้นตอนและกระบวนการก่อนที่จะนำมาสู่ผลลัพธ์ของปฏิบัติการสร้างความเป็นพลเมือง ผู้เขียนจึงเลือกที่จะใช้

แนวคิดทฤษฎีระบบการเมือง (political system approach) มาอธิบายร่วมกันด้วย เนื่องจากแนวคิดนี้มี
หลายส่วนที่เกี่ยวข้องกับทฤษฎีเรื่องแรงจูงใจทางการเมืองและวัฒนธรรมทางการเมืองที่กล่าวไปข้างต้น

กล่าวคือ ทั้งสองทฤษฎีสามารถนำมาประยุกต์ใช้กับทฤษฎีระบบการเมืองได้ ทั้งในส่วนของปัจจัยนำเข้า
กระบวนการ สภาพแวดล้อม และผลลัพธ์จากปฏิบัติการ ดังนั้น ในส่วนถัดไปผู้เขียนจึงจะขอนำทฤษฎีระบบ

การเมืองมากล่าวไว้โดยสังเขป

แนวคิดเรื่อง Political System approach

แนวคิดเรื่องทฤษฎีระบบเป็นอีกแนวคิดหนึ่งที่ผู้วิจัยมองว่ามีความเกี่ยวข้องและสามารถนำมาอธิบาย

38
กระบวนการและผลลัพธ์จากปฏิบัติการส่งเสริมความเป็นพลเมืองดังกล่าวได้ ซึ่งทฤษฎีนี้ David Easton

37 ประสูติ เหลืองสมานกุล, 2536 (เพิ่งอ้าง) หน้าเดียวกัน.
38 พฤทธิสาณ ชุมชน, ม.ร.ว. ระบบการเมือง: ความรู้เบื้องต้น. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2548. พิมพ์ครั้งที่ 8.

35